Historical dictionary
of grammatical terms online

czas przyszły futurum

Language: polski
EJP 1991, 39-40 Contemporary definition

Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przyszły [oznacza] akcję mającą się zdarzyć w przyszłości; formy cz. przyszłego często ponadto sygnalizują postawy modalne (por. np. użycie czasu przyszłego w funkcji trybu rozkazującego: Pójdziesz tam natychmiast!).

Quotations

PRZYSZŁY [...] – gram. przyszły czas futurum (sv. futurus) R n4v; rozne, co się w przyszłym czasie jakoby cirpiące w<y>mowią neutro passiva, sc. verba R v6v (md); rodzaje Rozne, co sie w pr[z]yszłym czasie jakoby cirpiące wymowią genera neutropassiva RN (k. tyt.). Zob. DAWNY, PRZESZŁY.

Czás po Fr. le temps [...] jest trojáki. bo cokolwiek sie dzieje, to álbo teras, i to jest czás teráźniejszy, który sie téż obecnym i niniejszym nazywa, po Fr. le présent [...]. álbo sie dziać będzié, i to jest czás przyszły, po Fr. futur [...]. álbo sie już stáło, á to jest czás przeszły.

O UŻYCIU CZASÓW

Używanie czasów bywa różne, w miarę potrzeby, i możemy powiedzieć: [...]

w Czasie Przyszłym

Chociaż talent będzie darem natury, jednak nauka go rozwinie, a ciągła wprawa wydoskonali, lub doskonalić będzie.

Czas przyszły. Wiedzieliśmy już co znaczą shall i will, i dla czego te słowa ułomne posiłkują innym w czasie przyszłym. [...] will kładzie się z pierwszą osobą, shall z drugą i trzecią liczby pojedyńczéj i mnogiéj, i czas tym sposobem wyrażony nazywa się przyszły rozkazujący.

Z pomiędzy trzech czasów trybu oznajmującego (изъявительное наклонение), teraźniejszy (настоящее время) wyraża, co się dzieje w chwili mówienia; przeszły (прошедшее), co tę chwilę poprzedziło, a przyszły (будущее) oznacza, co po niéj ma nastąpić.

Również kréskuje się é we wszystkich osobach cz. ter. lub przysz. słów: umié, rozumié, wié.

Время в глаголах показывает, что действие предмета происходит, происходило или будет происходить, а потому и времен три: настоящее czas teraźniejszy, прошедшее przeszły и будущее przyszły.