terminów gramatycznych online
przyimek niewłaściwy
Język: polski
Cytaty
Przyimki według różnych znaczeń z różnemi przypadkami imion łączone dzielą się na właściwe i niewłaściwe.
Przyimki są dwojakie: [...] 2). Niewłaściwe, które stanowią wyraz tylko w połączeniu z przymiotnikiem, słowem i imiesłowem [...]. Przyimki niewłaściwe idą za rządem przymiotnika, imiesłowu i słowa [...].
Przyimki niewłaściwe zowią się te, które z natury języka narodowego nie są istotnemi przyimkami, ale innemu wyrazami: atoli przyjmując niekiedy znaczenie i rząd przyimków właściwych, stają się niejako przyimkami, np. mocą prawa, namocy prawa, blisko rzeki.
Oprócz wyżej wymienionych przyimków właściwych, pierwotnych, mamy dużo jeszcze przyimków niewłaściwych, pochodnych, utworzonych lub żywcem wziętych z przysłówków i rzeczowników.
§ 250. Przyimki t. zw. niewłaściwe (łączące się z przyp. 2.), używane po dziś dzień także samodzielnie jako przysłówki, pierwotnie używały się jako rzeczowniki z przyimkiem lub bez przyimka na oznaczenie okoliczności miejsca; a drugi przyp., następujący po nich, był zwyczajnym dopełniaczem określającym [...]. Podobne pochodzenie ma prawdopodobnie wielka liczba przyimków właściwych, których pierwotne samodzielne znaczenie z biegiem czasu się zatarło, i które zatrzymały tylko czysto formalne znaczenie przyimka.
W związku syntaktycznym z przyimkami ukazuje się forma niego [...]; początkowo jednak stale zachowuje się forma jego w połączeniu z przyimkami tak zw. niewłaściwemi, które niedawno powstały z przysłówków: pośrzod jego lI. 54, 10, około jego 75, 11 [...]. Z czasem coraz bardziej się rozpowszechniają formy z ń- po przyimkach niewłaściwych (np. w XVIII w.: między króla i niego Kon. III, 89).
Są także przyimki niewłaściwe, będące właściwie przypadkową formą rzeczownika, ewentualnie z przyimkiem właściwym, np. celem, skutkiem [...], w koło.