terminów gramatycznych online
związek członów zdania
Język: polski
- Część I (wstępna): Jes/1886
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Nauka o zdaniu: Kl/1939
- O częściach mowy w ogólności: Bor/1830
- Rozdział IV. O składni: Kop/1783
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik, cz. II (P - Ż): SWil/1861
Cytaty
A tu widzimy, za co Mowa, nazywa się wiernym obrazém Myśli: poniewáż nié tylko, co są wyobrażéniá w Myśli, to są wyrazy w Mowie; ale téż jaká zgoda, porządék i związek zachodzi w Mowie między wyrazami. Słowém, Składniá w Myśli, jest źrzódłém i zasadą Składni w Mowie.
Przysłówek wyraża jaką okoliczność słowa, a kładzie się nie tylko ze słowem, ale i z innemi częściami Mowy związek z nim mającemi: np. pięknie, arcy, i t. d. arcy-kapłan.
Związek, zku, lm. zki, m. ( prze. Związ, u, lm. y, m. mało uż. Związa, y, lm. y, ż. i zdr. Związka, v. Zwiąska, i, lm. i, ż. [...] 9) = słów, wyrazów; frazes, zdanie [...].
Gdybyśmy się, dajmy na to, tak wyrazili: Zapał ... praca zdobi człowieka, myśl nasza byłaby całkiem niezrozumiałą [...]. Lecz powiedzmy tak: Zapał do pracy zdobi młodzieńca, a myśl stanie się jasną, bo wyrazem: do oznaczyliśmy dokładnie, jaki to stosunek, jaki związek zachodzi między pojęciami: zapał... praca.
Najmniej ich na Mazowszu, gdzie stanowczo zwyciężył związek z nowemi przyimkami z. od.
II. Stosunek wzajemny części zdania: Człony utożsamiające (określane) i odróżniające (określające). Związek członów: A. ★współrzędny (parataktyczny), formalnie spójnikowy, np. ojciec i matka... lub niepołączony, np. ojciec, matka. B. ★podrzędny (hypotaktyczny).
Związki w zdaniu. Poszczególne części zdania łączy ze sobą pewien stosunek, wynikający z ich znaczenia i roli, jaką pełnią w zdaniu. Stosunek ten jest współrzędny, keśli dwie lub więcej części zdania łączących się z sobą na podstawie znaczenia są równie ważne [...]. Drugi możliwy stosunek części zdania jest niewspółrzędny, jeśli jedna część zdania zależy od drugiej, ale ją określa.
Związkiem nazywamy zespół dwu członów zdania połączonych stosunkiem niewspółrzędnym. Jeden z tych członów jest nadrzędny i określony, drugi podrzędny i określający.