terminów gramatycznych online
słowo okoliczne
Język: polski
Cytaty
Nic częstszégo u Łacinników, jako, przez naśladowanie Greków, Tryb bezokoliczny kłaść z piérwszym Przypádkiém, i z nim przyległé Słowo okoliczné zgádzać [...].
[...] nawet gdy Przysłówek przéczący nié, kładzie się tylko pośrzedniczo ze Słowém czynném, to jest, gdy Słowo czynné jest w Trybie bezokolicznym, a Przysłówek nié, kładzie się ze Słowém okoliczném, któré się z tamtém jednoczy.
Słowo okoliczne (Verbum finitum), pospolicie kładziemy też po bezokolicznym (verbum finitum), np. chętnie za ojczyznę umierać pragnę.
Niektórzy po słowie przeczącem okoliczném, gdy następuje twierdzące w tr. bezokolicznym, kładą przypadek 4, zamiast 2go, przywięzując rząd do słowa twierdzącego, a to zapewne, aby nie było 2ch drugich przypadków, czyli dopełniaczów, np. nie zaniedbał mieć mowę swojego ojca; właściwie powinien bydź 2gi np. nie zaniedbał mieć mowy swojego ojca.
Słowa okoliczne zowią się te, które same przez się nie wyrażają zupełnego i zrozumiałego sądu, ani zdania o rzeczy, ale muszą koniecznie miéć przy sobie inne słowo wyraźne lub domyślne położone w trybie bezokolicznym; te są następujące: chciéć, módz, musiéć, zdołać (zdoleć), śmieć, np. chce mi się jeść.
Okoliczny, a, e, p. [...] 4) = tryb; gram. wyrażający osobę, czas, liczbę. Tryby oznajmujący, rozkazujący, życzący, zowią się okolicznemi. Słowo okoliczne, w trybie okolicznym użyte.
Złącznik, a, lm. i, m. gram. (copula) słowo okoliczne w zdaniu znajdujące się, okalające czynność lub stan miotnika, np. Człowiek ponosi trudy; tu ponosi jest złącznikiem. (Żoch.).