terminów gramatycznych online
zdanie złożone rozwinięte
Język: polski
Cytaty
Zdania są albo pojedyńcze, t.j. istotne tylko wyrazy w sobie zawierające [...]; albo złożone, t.j. prócz istotnych, poboczne wyrazy zawierające [...].
Różne rodzaje zdań. Zdania być mogą pojedyńcze (npocтыя), złożone (сложныя), tudzież główne (главныя), przydane (придаточныя) i nawiasowe (вводныя). 2. Zdanie zowie się pojedyńczem czyli niezłożoném, gdy jeden tylko ma w sobie przedmiot i jeden należący do niego opowiednik. Np. Róża kwitnie. Gdy zaś w zdaniu będzie kilka części jednakowej natury, to jest kilka przedmiotów, lub opowiedników, albo leż kilka do tegoż samego wyrazu należących określeń lub dopełnień, zowie się złożoném. Np. Róże i lilije rozkwitły. [...] Tymże sposobem okréśla zdanie złożone Wostokow (obacz jego Gram. § 110). Przeciwnie Grecz przez zdanie złożone rozumie zdanie główne rozwinięte czyli uzupełnione przez dodanie zdań określających i dopełniających, albo téż połączenie kilku oddzielnych zdań głównych (obacz § 151 i dalsze). Lecz w pierwszym razie będzie to okres pojedyńczy, a w drugim złożony. Tu dodać jeszcze należy, że grammatycy dający takąż jak Grecz definicyję zdania złożonego, zmuszeni są odróżniać przedmiot i opowiednik złożony od pojedyńczego, przez co wprowadzają do grammatyki nową zbyteczną definicyję.
Tak np. przysłówek nie może być oddzielony od słowa innemi wyrazami, gdy z odpowiadającym mu spójnikiem lecz, ale, służy do utworzenia zdania złożonego. Np. Nie pióro, lecz książkę mi podaj.
Wszystkie działy szeroko rozbudowane posiada jednak dopiero gramatyka J. Muczkowskiego [...].
Propositio descriptiva — zdanie opowiadające [...], simplex — pojedyncze, gołe (wyd. 2), complexa — złożone, rozwinięte; subiectum — podmiot, praedicatum — predykat, orzeczenie (wyd. 2), copula — łącznik, wyraz określający [...].