Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

język

Język: polski
Geneza: psł. *ęzykъ
EJO 1999, s. 269 Definicja współczesna

Język. 1. System znaków (prymarnie dźwiękowych, wtórnie pisanych) służący do porozumiewania się w obrębie danej społeczności, jęz. jest tworem społecznym, tj. wspólnym wszystkim członkom danej społeczności (nazywanej społecznością językową) w przeciwnym bowiem wypadku niemożliwe byłoby porozumienie.

Cytaty

Kárákter mówię Polski własny nie Niemiecki. Bo jesliż [ieʃliż] języki, Żydowski, Grécki, Łáciński, Włoski, Fráncuski, Niemiecki, etc. máją w swym pisániu káráktery swé własné rózné od drugich.

Ták iż téż on język Łáciński, zwyczájny i przyrodzony, będąc przez té przychodnié nákáżony, máło z siedliskiem sámym nie záginął.

A im dálszy który język od Łácińskiégo jáko źrzódłá swégo, od którégo poszedł, tym i grubszy i rózniejszy od niego bydź muśi [...].

KOCH. T jedno: a po,th, w polskim języku nic.

Każdy mi to rozumiem przyzna, iż do dobrego bez błędow pisania nic tak nie pomaga, jak wiadomość reguł tego języka, ktorym piszemy.

Język składa się z wyrazów.

[Józef Mroziński] Nauka języka naszego musi być objętą w prawidłach, nie zaś we wzorach, (obcych).

[ks. Erazm Stablewski] „Jeżeli patrzeć musimy na to, jak szkoła stała się torturami Prokrusta dla polskiego dziecka; jak prawo języka w użyciu publicznem nam odebrano; jak nawet nazwy miejscowości na rodzinnej naszej ziemi, wszystko co nam naszą przeszłość przypomina, bywa niszczonem [...]".

Wielu jednak wymawia nie spółgłoskę z jotą ale po prostu spółgłoskę zmiękczoną, co bywa zwłaszcza pod wpływem wymowy tego języka z którego wyraz zapożyczono np. słyszymy często debiut, bordiura.

Kl/1939, s. 4 Definicja

Najpowszechniejszym, każdemu człowiekowi danym, szeroko rozbudowanym systemem, zbiorem środków ekspresji, czy znaków wyrazistych, jest język. On umożliwia porozumiewanie się, ponieważ pozwala jednostce na wyraziste komunikowanie jej przeżyć duchowych, jej myśli, uczuć, pragnień innym jednostkom.

Język jest potężną spójnią tej grupy ludzkiej, która nim włada, bo obejmuje wszystkich jej członków bez względu na to, co by ich mogło różnić, jak zwyczaje, obyczaje, religia, tradycja, przekonania polityczne, zawód, stan, wiek, itd., itd. Z tego powodu staje się też język bardzo ważnym czynnikiem i wykładnikiem jedności narodowej, czemu sprzyja i ta jeszcze okoliczność, że wśród różnych dóbr kulturalnych język odznacza się dużą trwałością i odpornością na wpływy niszczące, że też przeważnie ma człowiek duże przywiązanie do języka ojczystego, jako do czegoś bardzo własnego i osobistego.