terminów gramatycznych online
zdanie okolicznikowe stopnia
Język: polski
- IV. Rozwój polskiej terminologii gramatycznej po Kopczyńskim: Kor/1961
- Nauka o zdaniu: Szob/1923
- Składnia: PolTerm/1921, Król/1922
Cytaty
Zdanie podrzędne i nadrzędne. Zdanie główne i zdanie poboczne. Zdanie podrzędne podmiotowe, orzecznikowe i określeniowe. Zdania określeniowe: przydawkowe, przedmiotowe i okolicznikowe. Zdania okolicznikowe: miejsca, czasu, sposobu, stopnia, celu, przyczyny, skutku, warunku i przyzwolenia. Zdania podrzędne: niepołączone, spójnikowe i względne.
Zdania podrzędne: 1) podmiotowe [...]. 2) orzecznikowe [...]. 3) określeniowe zastępuje a ) przydawkę [...] b) przedmiot [...] 4) okolicznikowe: a) miejsca: Wyście się tam ogrzali, gdzie się drugi sparzył. b) czasu: Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy. c) sposobu: Jak ojce żyły w raju, tak dziś żyją wnuki. d) stopnia: Kichnął, aż cała izba rozległa się echem. e) celu: Kształcimy się po to, żeby służyć godnie Ojczyźnie. f) przyczyny: Chciał się skąpy obwiesić, że talara stracił. g) skutku: Tak dowcipne wierszyki umiał komponować, iżby je w kalendarzu można wydrukować. h) warunku: Jeśli chcecie być dobrymi, miejcie miłość dla swej ziemi. i) przyzwolenia: A choć od lat czterystu na Litwie osiedli, zachowali mazurską mowę i zwyczaje
Zdania okolicznikowe stopnia zastępują okoliczniki stopnia zdania nadrzędnego i tak, jak one, odpowiadają na pytania: jak? jak bardzo? w imię czego jak? o ile? [...] W pół godziny tak było głucho w całym dworze, jako po zadzwonieniu na pacierz w klasztorze. [...] Asesor tak dowcipne żarciki umiał komponować, iżby je w kalendarzu można wydrukować.
Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].
Składnia: [...], określeniowe, przedmiotowe, [zdanie] okolicznikowe czasu, miejsca, sposobu, stopnia, celu, przyczyny, skutku, warunku, przyzwolenia, przydawkowe, spójnikowe, względne, niepołączone, bezspójnikowe, równoważnik, zdanie niezupełne.