Historical dictionary
of grammatical terms online

wymawianie

Language: polski

Quotations

Álbo téż w wymawiániu słów, jednè ledwie ná tchu człowieczym, drugié ná sámym bądź cienkim i subtélnym, bądź miązszym i grubym głosie: trzecie ná własnym przebiérániu języká sámègo, álbo téż w otwierániu i w przywiérániu warg záwisły: dla których trudno wymyśláć było liter cáłych: tám zá długim namysłem, jednè áspirátiámi, drugié áccentámi i to róznèmi, trzecié punktámi, álbo kréskami, czwartè diphtongámi znáczyli.

ORTOGRAFIA. ROŹDZIAŁ I. O dobrym wymawianiu liter. § I Wymawianie liter głośnych.

Przeciwnie ponieważ w tych literach: ć, ń, ś, ź, wielką ten akcent przez delikatność wymawiania sprawuje rożność, à bardzo często trafiają się, więc koniecznie kładziony być powinien, ktory tylko następującej literze i lub j ustępuje.

Słowo to Polska jest Głos łamany na sześć Cząstek, każde zaś trzy Cząstki czynią jednę Spojkę czyli Syllabę, Pol-ska, tak w pisaniu jak i w wymawianiu.

O Wymawianiu (de la Prononciation). P. Co to jest Wymawianie? O. Jest sposob wyrażać żywym głosem [...] wszystkie słowa, i wszystkie litery Języka.

P. Wielorakie jest Wymawianie Francuskiego Języka? O. Dwojakie: Jedno, ktorym wiersze, i (le discours soutenu) Mowę poważną wymawiają Francuzi. Drugie, ktorym wymawiają każdą Potoczną Mowę [...]. Pierwszego Wymawiania Wierszy, i poważnej Mowy jako to kazania [...] często Francuscy Nauczyciele, nie uczą Młodzi. W tym jednak Wymawianiu po większej części mowią się wyraźnie litery na końcu słow, kiedy następujące słowa zaczynają się od Głoski, albo od h Nietchniętego.

Wymawianie tych brzmień [b', f', m', p', w'], bez samogłosek trudne jest dla narzędzi mowy, potrzeba się albowiem silić na wydanie półtonu i, a strzedz się, aby nie utworzyć samogłoski, czyli całéj syllaby [...].

WYMAWIANIE. Obacz Język.

Jakie jest ogólne prawidło do wymawiania samogłosek? [...] W języku polskim nie ma dwusamogłosek, to jest dwóch samogłosek, któreby obok siebie będąc, jednym tchem się wymawiały. W takim razie jedna z nich przynajmniéj wymawia się oddzielnie; n . p. na-u-ka.

„Projekt“ Rady Szkolnej zawierał jednak wiele przedmiotów, które nie należą do pisowni, ale wchodzą w zakres prawideł gramatycznych, albo też tyczą się sposobu wymawiania.

Zalecając, żeby pisano mleko, chleb, zastosujemy się tylko do modnego ale nawet nie bardzo rozpowszechnionego sposobu wymawiania wyrazów, których brzmienie prawidłowe jest inne.

Powszechne przywiązanie do pisowni -ya, -ia, pochodzi nietylko z nałogu, jak twierdzą jej przeciwnicy, ale także z wyrozumienia jej zalet niepospolitych. Za główną jej zaletę poczytujemy to, że nie jest pisownią fonetyczna, gdy tymczasem oba inne sposoby pisania usiłują w piśmie oddać dokładnie dwa różne sposoby wymawiania.

Przy wymawianiu a jama ustna jest dostatecznie otwarta, a język, oddalając się nieco od brzegu ust, zmienia też cokolwiek zwykłe swe położenie obojętne.

W wyrazach przyswojonych, gdzie piszemy wymawianie pojedyńczych spółgłosek zupełnie się ustaliło, piszemy fonetycznie: Abisynja, afekt [...] suma...