Historical dictionary
of grammatical terms online

wymawianie

Language: polski

Quotations

O [...] Z tych trzech, jedno to ostátnie znáczym, bo jest rozne od támtych pierwszych, ktorych nie potrzebá mym zdánim znáczyć: bo ledá kto jedno od drugiego rozezna wymawiániem.

Fráncuzi [...] jednák w niektórych wielką od Polakow różnicę máją w pronuncjacyej, to jest w wymawiániu.

ORTOGRAFIA. ROŹDZIAŁ I. O dobrym wymawianiu liter. § I Wymawianie liter głośnych.

Przeciwnie ponieważ w tych literach: ć, ń, ś, ź, wielką ten akcent przez delikatność wymawiania sprawuje rożność, à bardzo często trafiają się, więc koniecznie kładziony być powinien, ktory tylko następującej literze i lub j ustępuje.

Litery są dwojakie, Wokale i Konsony [...] Konsony w wymawianiu zdają się łączyć z Wokalami, gdy bowiem wymawiamy literę b, zdaje się, jakbyśmy ją mowili razem z literą e, tak be.

Przeciwnie, ponieważ w tych literach ć, ń, ś, ź, wielką ten akcent przez delikatność wymawiania sprawuje rożność, à bardzo często trafiają się, więc potrzebnie i powszechnie kładziony bywa, ktory tylko następującej literze i lub j ustępuje, np: nić, cj, wj, wj, Nici, cjenja, Wsi, wjezje.

Po inszych zaś literach [...] niekiedy Greckie y trafia się, co poznawać trzeba z wymawiania; gdy się bowiem delikatnie mowi, i lub j: gdy grubo, y pisać się zwykło.

Zwyczaj bowiem jest najwyższym Mistrzem, samowładnym Panem we wszystkich żywych językach, nie mniejszą mający władzą nad pisaniem, lub wymawianiem słow, jako też nad samemi słowami.

Potajemne dwugłośne stają się także z zlanego wymawiania dwóch liter samobrzmiących; lecz w jednym kształcie, i w przeciwnym porządku: gdyż Й. krótkie zrazu słyszane z następującą samobrzmiącą zlewa się, która pełnym wymawianiem wydaje się. Te są: Е.Ю.Я; i w tej bywają dwugłośnemi, kiedy nie leży przed niemi przyprzężona im zgodnobrzmiąca litera: jako to w един, jeden, явно, jawno, юность, młodość; kiedy zaś mają przed sobą przyprzężoną sobie zgodnobrzmiącą; wtedy są czyste samobrzmiące; jako to w Серце, serce, люблю, lubię, земля, ziemia.

ROZDZIAŁ II. o wymawianiu Liter Rossyjskich.

Wymawianie tych brzmień [b', f', m', p', w'], bez samogłosek trudne jest dla narzędzi mowy, potrzeba się albowiem silić na wydanie półtonu i, a strzedz się, aby nie utworzyć samogłoski, czyli całéj syllaby [...].

WYMAWIANIE. Obacz Język.

Jakie jest ogólne prawidło do wymawiania samogłosek? [...] W języku polskim nie ma dwusamogłosek, to jest dwóch samogłosek, któreby obok siebie będąc, jednym tchem się wymawiały. W takim razie jedna z nich przynajmniéj wymawia się oddzielnie; n . p. na-u-ka.

Wymawianie samogłosek jest jedną z największych trudności języka angielskiego.

Czystość i zrozumiałość wymawiania angielskiego zależy na podniesieniu głosu na właściwéj zgłosce, ba nawet wymawianie wszystkich samogłosek i niektórych spółgłosek tak jest ściśle z akcentem połączone, jakiéśmy to powyżej nie na jedném miejscu widzieli, że nie podobna ich dokładnie wymawiać, nie wiedząc na któréj zgłosce akcent spoczywa.

Głoska, którą obecnie literą é (e pochylone) oznaczamy, zbliża się w wymawianiu do y [...] lub do i. Takie wymawianie tej litery jest jeszcze dość powszechném; niektórzy atoli zbliżają się w wymowie wyraźnie do czystego e.

Przy wymawianiu a jama ustna jest dostatecznie otwarta, a język, oddalając się nieco od brzegu ust, zmienia też cokolwiek zwykłe swe położenie obojętne.