terminów gramatycznych online
głoska podniebienna
Język: polski
Cytaty
Cztery głoski wyrabiane przez czyniony opor wydobywającemu się głosowi, nazwiemy od miejsc, w których ten opór czynimy p, głoską wargową f, – zębową t, — podniebienną k, — gardłową.
Głoski syczące gardłowe sz, ż, cz, dz, nie miękczą się, gdyż miękkie nieodbite litery ś, ź, odpowiadają głoskom podniebiennym s, z, kłos w kłosie wóz w wozie, miękkie zaś odbite litery ć, dź, odpowiadają literom odbitym głosowym t, d, dla miękczenia więc gardłowych syczących spółgłosek nie pozostało żadne syczące miękkie brzmienie.
O głoskach podniebiennych. 1. Liter podniebiennych głosowych mamy pięć d, ł, n, r, t. Z tych wszystkich głosek litera ł, jest najłatwiéjsza do zmiękczenia […]. 2. Głoski d, n, t, wyrabiają się wszystkie prawie jednakowém poruszeniem języka; z tą tylko różnicą, że wymawiając głoskę d silniéj dech pędzimy aniżeli przy wymówieniu t, a dla oddania n przyłożywszy język do podniebienia, dech pędzimy w kanał nosowy. Jednakże mimo to n, może spływać na samogłoskę cieńszą i; głoski zaś d, t, zwykle opierają się na grubéj samogłosce y. Jeżeli zaś głoski te spływają na cieńszą samogłoskę i, natenczas tworzy się brzmienie syczące.
Głoska podniebienna ś łatwiéj może naprowadzić na głoski podniebienne t, d, czyli raczej na ich zmiękczone brzmienia ć, dź [...]
Wiele nawet głosek bierze swoje nazwiska od organów, które są najpotrzebniejsze do ich wymówienia; ztąd jedne z nich nazywają się wargowe, a inne zębowe, [głoski] podniebienne albo językowe, nosowe, gardłowe.
Podniebieniowy, v. Podniebienny, a, e, p. Głoski podniebienne, gram. są te, przy których wymawianiu język do podniebienia się dotyka; dzielą się na odbite (np. d, l), nieodbite (np. s, z) i drgające (r, rz).