Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

upodobnienie wsteczne

Hasło w cytatach: wsteczne upodobnienie
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
EJP 1991, 368-369 Definicja współczesna

Upodobnienia fonetyczne (asymilacje fonetyczne) polegają na częściowym lub pełnym dostosowaniu artykulacji danej głoski do artykulacji głosek sąsiednich. U. jest wsteczne (regresywne), gdy zachodzi pod wpływem następującej głoski [...].

Cytaty

Assimilation Upodobnienie (regressive, progressive, reciprokewsteczne, wstępne, obustronne)

Upodobnienie (wsteczne, postępne, obustronne) Assimilation regressive, progressive, reciproke).

Zmiany głoskowe. Zmiany żywe i historyczne. Wymiany głoskowe (oboczności). Głoski oboczne. Głoska podstawowa i oboczna. Upodobnienie głoskowe (do przedniej głoski czyli wsteczne, do następnej głoski czyli postępowe, pod względem artykulacji krtani, pod względem miejsca artykulacji w jamie ustnej, pod względem stopnia rozwarcia narządów mowy). Stosunek chronologiczny zmian głoskowych. Wzdłużenie (samogłoski podstawowej). Stwardnienie i zmiękczenie spółgłosek. Iloczas. Samogłoski długie i krótkie. Dwugłoski. Półsamogłoski (mocne i słabe). Samogłoska e ruchome. Przestawka głosek.

Upodobnienie głoskowe: a) wsteczne: Piszemy wprawdzie linja (n twarde) ale wymawiamy lińja. Pod wpływem j upodobniło się n do ń. b) postępowe: pod wpływem następującej n. p. k do g: lekki (legki), zgrzyt (skrzyt) sk do zg.

Wsteczne upodobnienie, p. zmiany głosowe B.

Zmiany głoskowe (historyczne) [...]. B. Jakościowe (kwalitatywne): ★upodobnienie (asymilacja) lub odpodobnienie (dysymilacja); wsteczne (regresywne) do następującej głoski, np. trafka lub postępowe (progresywne), do głoski poprzedzającej, np. tfaš.

Istniejące w pewnych kategoriach nowe zamieszanie terminologiczne wywołało oczywiście chęć likwidacji istniejącego stanu rzeczy przez ustabilizowanie dla danych pojęć pewnych określeń. Ich projektu wraz z uwagami teoretycznymi dostarczył J. Karłowicz [...].

Termonologia. Phonetica — głosownia [...], assimilatio regressiva — upodobnienie wsteczne, progressiva — wstępne, syllaba positione longa — wzdłużenie.

Językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej stanowiący pierwszy wyraz jej unifikacji od czasów Kopczyńskiego [...].

Terminologia. Głosownia: [...], oboczność, głoska podstawowa, oboczna, zmiana głoskowa żywa, historyczna; wzdłużenie, stwardnienie, zmiękczenie, przestawka, upodobnienie wsteczne, postępowe, zgłoska otwarta, zamknięta [...].