Historical dictionary
of grammatical terms online

dialekt

Language: polski
Etymology: łac. dĭălectus 'język, dialekt', grec. diálektos 'mowa, język, dialekt'
EJO 1999, 118 Contemporary definition

Dialekt. Odmiana języka ogólnonarodowego używana na określonym jego obszarze przez ludność wiejską, wyróżniająca się swoistymi cechami, przede wszystkim fonetycznymi i leksykalnymi.

Quotations

W pisaniu starać się należy [...] 2.) Zeby nie odchodziło daleko od głownych Rossyjskich dialektow, których jest trzy: Moskiewski, Połnocny, Ukraiński.

[Въ правописанїи наблюдать надлежитъ [...] 2) что бы не отходило далече отъ главныхъ Россїйскихъ дїалектовъ, которые суть три: Московской, Сѣверной, Украинской.Łomonosow, 1757, § 108. ]

Piérwszy od drugiego tém się tylko różni, że ma głoski złożone: cz, sz, scz, rz, rż, dż, tam gdzie drugi zna tylko głoski: c, s, sc, z, rz, dz; różnica tak mała że jéj nie można uważać za stanowiącą poddział dialektowy, w czém język polski także odznacza się korzystne od języków nowożytnych, które mają dialekty tak odmienne od języka grammatycznego, że ich oddzielnie uczyć się trzeba chcąc je rozumieć [...].

W tym celu badałem najprzód obce dialekta, chwalone u nas bogactwem, pięknością starożytnością; nie znalazłem tych zalet jakie onym przypisywano, tylko prawidła i pisownię to rzeczywiście znalazłem lepiej wyrobione i ustalone niż u nas.

A jednak my Francję nazywamy uczonym krajem, bo uczony ich jeden dialekt znamy.

Pomijam, na to zapytanie, starożytne dialekta, grecki, łaciński i t. d. dawno światu pogańskiemu znane, i na papierze tylko pozostałe w książkach aż do naszych czasów, używane, ale nie w ustach ludu.

Przyswojone z łacińskiego i greckiego, tam i u nas męskie mają — y: akcenty, terminy, dialekty, periody, konwenty, konwikty, tytuły.

Kr/1897, p. 6 Definition

Te różne odmiany jednego języka ogólnego, polegające na różnicy pewnych jego właściwości tak w pojedyńczych dźwiękach, jako też w wyrazach i wyrażeniach, nazywamy narzeczami albo djalektami tego języka.