of grammatical terms online
dialekt
Etymology: łac. dĭălectus 'język, dialekt', grec. diálektos 'mowa, język, dialekt'
Dialekt. Odmiana języka ogólnonarodowego używana na określonym jego obszarze przez ludność wiejską, wyróżniająca się swoistymi cechami, przede wszystkim fonetycznymi i leksykalnymi.
Quotations
W pisaniu starać się należy [...] 2.) Zeby nie odchodziło daleko od głownych Rossyjskich dialektow, których jest trzy: Moskiewski, Połnocny, Ukraiński.
Nie uczyłem się obcych dyalektów, nie umiem o nich sądzić; ale widzę znaki tak w ich pismach, jak w Słowniku Lindego, który ich wyrazy obok siebie stawia.
DYALEKT, 16O. DYALEKTY; znamionowanie samogłosek w dyalektach słowiańskich, 15. Wzgląd ma pobratymcze dyalekty w stanowieniu prawideł ortograficznych, 281; 287; 298, 320.
Życzyćby należało, aby znający narzecza (dyalekta) Sławiańskiéj Mowy, napisał Grammatykę porównawczą 3ch przynajmniéj: Rossyjskiego, Polskiego i Czeskiego, a ujrzelibyśmy gruntowniejszą znajomość każdego z takowych.
Piérwszy od drugiego tém się tylko różni, że ma głoski złożone: cz, sz, scz, rz, rż, dż, tam gdzie drugi zna tylko głoski: c, s, sc, z, rz, dz; różnica tak mała że jéj nie można uważać za stanowiącą poddział dialektowy, w czém język polski także odznacza się korzystne od języków nowożytnych, które mają dialekty tak odmienne od języka grammatycznego, że ich oddzielnie uczyć się trzeba chcąc je rozumieć [...].
Filolog duński Smith spomiędzy wszystkich sławiańskich dialektów właśnie dlatego rozmiłował się w języku polskim, że znalazł w nim niezatracone samogłoski nosowe.
Rzeczowniki zakończone w przypadku I, l. p. na: mię, tak właśnie pisali prawie wszyscy dawniejsi i lepsi pisarze polscu, i tak je wymawiają po dziś dzień Małopolanie, gdzie dyjalekt języka polskiego jest istotnie najczyściejszy.
Rzeczowniki wszystkich trzech rodzajów nie mają między sobą żadnéj różnicy rodzajowej w zakończeniu przypadku VI, l. m. [...]; dlatego téż i przymiotników różnica rodzajowa w tym przypadku nie jest potrzebna; gdyż taka jest właśnie natura wszystkich dyjalektów słowiańskich.
W tym celu badałem najprzód obce dialekta, chwalone u nas bogactwem, pięknością starożytnością; nie znalazłem tych zalet jakie onym przypisywano, tylko prawidła i pisownię to rzeczywiście znalazłem lepiej wyrobione i ustalone niż u nas.
A jednak my Francję nazywamy uczonym krajem, bo uczony ich jeden dialekt znamy.
Pomijam, na to zapytanie, starożytne dialekta, grecki, łaciński i t. d. dawno światu pogańskiemu znane, i na papierze tylko pozostałe w książkach aż do naszych czasów, używane, ale nie w ustach ludu.
Przyswojone z łacińskiego i greckiego, tam i u nas męskie mają — y: akcenty, terminy, dialekty, periody, konwenty, konwikty, tytuły.
Te różne odmiany jednego języka ogólnego, polegające na różnicy pewnych jego właściwości tak w pojedyńczych dźwiękach, jako też w wyrazach i wyrażeniach, nazywamy narzeczami albo djalektami tego języka.