tworzenie (wyrazów)

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Szum/1809
• DwBg/1813
• Kurh/1852
• Trz/1865
• KarłT/1885

Głoski zamienne niepewne są te, które nie podług pewnych prawideł, lecz tylko w niektórych wyrazach odmieniają się, jako to: [...] g na ż czasowaniu, stopniowaniu i tworzeniu wyrazów, np. drogo, drożej; drogi, droższy; mogę, możesz; drożyć.

Czego uczy wyrazotwornia? Na jakie wyobrażenia tworzyli ludzie najprzód wyrazy? i jakich zasad w tem się trzymali?

A. Wyrazotwornia uczy prawideł tworzenia wyrazów. — Prawidła te wyczerpuje ona wprzód z wyrazów dawnych, przez starych Polaków utworzonych, a potem kładzie je za fundament do tworzenia nowych, niedostawiających jeszcze, i koniecznie potrzebnych wyrazów.

Darmo by kto sobie np. pracę zadawał na utworzenie nowych prawdziwie polskich wyrazów na miejsce, choć cudzoziemczyzną trącących, ale już przyjętych wyrazów i każdemu znanych: cegła, cło, grunt, Historia, Matematyka, Senat i t. d

Ostatnim słoworodém jest tworzénié nowych wyrazów; wolność atoli ta, má pewné granice i reguły, to jest: [...] 3) żeby wyráz nowy, był i z ojczystégo języka wzięty, i na wzór inszych znajomych wyrazów utworzony.

Tworzénié nowych wyrazów i prawidła, 137, 138.

W tworzeniu wyrazów pochodnych na ski zakończonych, zdarzają się też inne zmiany spółgłosek do pierwiastku wyrazu należących.

[Zygmunt Sawczyński] Wprawdzie pomijało nasze gramatykarstwo prawie zupełnie tak zwaną etymologią w ścisłém znaczeniu słowa, jako naukę o pierwiastkach, źródłosłowach i końcówkach używanych do tworzenia wyrazów.

Nauka o piérwiastkach i źródłosłowach wraz z nauką o tworzeniu słów dodaniem deklinacyjnych i konjugacyjnych końcówek stanowi jednę z cztérech części gramatyki, którą z grecka morfologiją t. j. nauką postaci słownych nazywamy.

Bildung Urabianie, Tworzenie.