terminów gramatycznych online
podmiot logiczny
Język: polski
Cytaty
[...] Gdy osobisty zaimek z liczebnikiem, jest loicznym podmiotem z orzecznikiem być, wówczas zamienia się podmiot na 4. p. a orzecznik używa się nieosobiście, jeżeli zamiarem mówiącego jest liczbę wyrazić; jeżeli zaś liczbę uważamy za przydatnię, wtenczas orzecznik zgadzamy z zaimkiem osobistym [...].
Jeżeli na koniec podmiotem zdania miałaby być tylko pewna część rzeczy, a nie całość: to i w takim razie kładziemy ów logiczny (cząstkowy) podmiot raczéj w IIgim przyp. jako genitiwie partitiwie (udziałkowym), a orzeczenie i tu znowu wypowiadamy nieosobowo.
Gdy w zdaniu podmiot właściwy (najważniejszy wyraz podmiotu zdania) zależy od innego wyrazu podmiotu zdania (a więc od wyrazu określającego podmiot właściwy), wówczas podmiot właściwy nazywamy podmiotem logicznym; a wyraz określający go, od którego on zależy, nazywa się podmiotem gramatycznym.
Podmiotem logicznym nazywamy też podmiot właściwy, o ile jest on imieniem, ale nie w mianowniku; np. Niemasz teraz prawdziwej przyjaźni na świecie. Mickiewicz. Prostoty i szczerości między ludźmi niemasz. Skarga.
Zdania podrzędne: 1) podmiotowe: Zastępuje podmiot zdania nadrzędnego. Kto się w czas w drogę gotuje, ten najbezpieczniej wędruje. Nieraz się zdarza, że i pies pana w rękę ukąsi. (Spójnikowe, zastępuje podmiot logiczny). 2) orzecznikowe [...]. 3) określeniowe zastępuje a ) przydawkę [...] b) przedmiot [...]
Bywają [...] zdania, w których podmiot jest tylko logiczny, naprz. Wody | przybywa. W zdaniu ten wyraz wody jest podmiotem logicznym, wskazuje bowiem na przedmiot, o którym jest mowa w zdaniu; gramatycznym jednak nie jest, bo jest położony nie w mianowniku, lecz w przypadku zależnym i nie łączy się wskutek tego gramatycznie z orzeczeniem.