of Grammatical Terms online
imię własne
Imię własne (nazwa własna, nomen proprium). Definiuje się je na ogół jako wyrażenie, które może być użyte w zdaniu tylko do wskazania jakiegoś indywidualnego przedmiotu, do wyróżnienia go spośród innych przedmiotów.
Quotations
Nomen appellativum, proprium – imię pospolite, własne.
Imię istotné dzieli się ná Własné i Pospolité. po Fr: Propre et Appellatif. Własné jest, którym sie nie może názwáć tylko jedna rzecz. náp. Rzym, Polská, Wisła [...]. Tu notuj że imióná ludzi, zowią sie własnymi, chóć sie nie jednęmu tylko przydáją [...].
Imióná własné nie záżywáją ártykułu. tylko ná znák Rodzącégo i Odbiérającego spadku dobiéráją pártykuły de [...], ná znák záś dającego przybiérają pártykułę à.
Większy by był dowod z Imion własnych, i pospolitych, znajdujących się, u Starych Dziejo- i Lato-pisow, gdyby kto dla przysługi Ojczyzny, wydał, Wykład Słow (Etymologiam) z dobyciem i wyrażeniem początku onychże.
Tłumaczący [...] jak ma tłumaczyć imiona własne 15, 4. nast.
Imiona są wielorakie. Nomen substantivum: Imie istotne, krocej: Istotnik, albo Rzeczownik. Nomen Adjectivum: Imie przyrzutne, przymiotne, krocej Przymiotnik. Nomen proprium: Imie własne czyli szczegulne. Nomen appellativum: Imie nazowne, mianowne, czyli pospolite. Nomen gentile, gentilitium: Imie Narodowe, Rodowe.
Imiona własne zowią się te, które tylko szczególne osoby, lub rzeczy oznaczają.
Imiona własne [...] dzielą się jeszcze trojako: 1. Rzeczowne, np. Polak, Wolter, Jakób [...]. 2. Przymiotne, np. polski, á, e; Wolterowski, á, e [...]. 3. Przysłówkowe, np. z polska, po niemiecku.
P. Dlaczego Walusiu nazywamy imieniem własnem?
Wszystkie imiona własne, t. j. nazwy osób, bożków mitologicznych, narodów, krajów, miast, wsi, rzek, gór, herbów, świąt, ciał niebieskich.
2) Imiona własne ze świata starożytnego.
Projekt Rady Szkolnej zmierzał do radykalnej reformy w sprawie pisowni imion własnych ze świata starożytnego.
Według prawideł pisowni polskiej pisze się: a) Imiona własne ze świata starożytnego, które nasz język przyswoił sobie przez tradycyą kilku wieków, za pośrednictwem wpływów literatury łacińskiej, a więc nietylko: Wergiliusz, bitwa pod Kannami, Ateny, Pizystrat, Pauzaniasz, Fidyasz, Cyrus, i t. p. lecz także: Krezus, Jazon (nie Jason), Aspazya (nie Aspasia), Maraton, Demostenes (nie Marathon, Demosthenes), Cezar (nie Caesar), Kappadocya (nie Cappadocia) i t p.
Według pisowni oryginalnej pisze się imiona własne, wzięte z języków nowożytnych, które używają alfabetu łacińskiego: Goethe, Schiller, Rousseau, Byron, Bordeaux, Manchester i t. p.
Małą literą początkową pisze się: [...] Przymiotniki, urobione od imienia własnego miejscowości: np. starosta lwowski, województwo lubelskie (ale: Lubelskie, jako obszar dawnego województwa, wielka litera, ob. wyżej 1. b.), łany podolskie i t. p., również przymiotniki urobione od imienia własnego osoby: np. obchód mickiewiczowski, zygmuntowskie czasy, chyba że ten przymiotnik jest nazwą własną: np. plac Sapieżyński, fundacya Skarbkowska.
WIELKIE LITERY 1) Piszemy na początku pierwszego słowa w zdaniu. 2) Imiona własne osób, nazwiska rodowe, przydomki: Apollo, Bolesław Chrobry [...] 3) Nazwy gieograficzne: Europa, Polska, Warszawa, Tatry, tudzież złożone: Sądowa Wisznia, Nowe Miasto, Wola Węgierska itd.
Wielkie i małe litery. Imiona własne [...] piszemy dużą literą np. Jan Kochanowski [...] Polska, Polacy, Akademia Umiejętności i t.d. Zaczynamy pismo od wielkiej litery, od której też rozpoczynamy zdanie po kropce a także po dwukropku.