terminów gramatycznych online
imię własne
Imię własne (nazwa własna, nomen proprium). Definiuje się je na ogół jako wyrażenie, które może być użyte w zdaniu tylko do wskazania jakiegoś indywidualnego przedmiotu, do wyróżnienia go spośród innych przedmiotów.
Cytaty
Na początku cudzoziemskich rzeczeń [...] lub są imiona własne (nomina propria) Е. w dwugłośną potajemną nie przemienia się; lecz wymawia się, jak w onych językach.
Punkt zamyka cały period, i po nim zwyczajnie następuje większa litera; od której także imiona uczciwe, i własne poczynają się.
Imiona własne miast, mające znaczenie dzierzących (Nomina possessiva) kończące się na БО. i НО. skłaniają się [...] Тушино tuszyne, Тушинымъ.
Opuszczają się te słowa: façon, mode, manière. Sposób jeźli mają się łączyć z Imionami własnemi, naprz: À la Françoise, Po Francuzku.
Imiona własne Krolestw i Prowincyi kładą się w 4tym przypadku z Przyimkiem en, na przykład; Je demeure en Pologne. Mieszkam w Polszcze.
[Nomen] Proprium. [Imie] Własne.
Właśnie dlatego, że tworzenie nowych słów nie jest rzeczą łatwą, urabiamy imiona własne z imion pospolitych, albo też przenosimy imię własne z przedmiotu na przedmiot: miasto bierze często nazwisko od rzéki, strumyk od przyległéj okolicy, wioska od imienia osoby, właściciel od swéj ziemi i t. p.
Imiona własne, uważane tylko jako brzmienia, nie mogą być znakami pewnemi, bo nie masz dwóch narodów, któreby wymawiały imiona własne zupełnie tym samym sposobem.
Dotąd mówiliśmy o imionach własnych, rzeczownikach: od tych imion formują się przymiotniki; np. Kraków, krakowski.
IMIONA własne; ich powstanie, 469. Urabiano je z imion pospolitych , 473.
Przymiotniki oraz rzeczowniki ogólne czyli pospolite, brane w znaczeniu imion własnych, piszą się także przez początkową literę większą, np. Aleksander Piérwszy, Piotr Wielki, ogród Saski, ulica Długa.
Każdy rzeczownik [jako wyraz który oznacza imię], może być: 1. imieniem własnem, np. Jan, Piotr, Paweł, Józef, Wisła, Karpaty, San, Kraków, Galicya itd., to jest imieniem, które służy jednej tylko osobie lub rzeczy; 2. imieniem pospolitem, np. człowiek, poeta, rzeka, miasto; 3. imieniem zbiorowem, np. szlachta, wojsko, zboże, pieniądze itd., to jest imieniem, które oznacza cały ogół osób lub rzeczy; 4. imieniem jednostkowem, np. szlachcic, ułan, grosz, ziarno itd., to jest imieniem, które oznacza tylko jedną, pojedynczo uważaną osobę lub rzecz.
Имя существительное бываетъ: [...] 2. Собственное, własne, которымъ мы отличаемъ одинъ предметъ отъ всѣхъ другихъ ему подобныхъ напр. Aleksander, Maryja, Wilhelm, Rossyja, Moskwa, Wołga, Wezuwijusz и проч.
2) Imiona własne ze świata starożytnego.
Projekt Rady Szkolnej zmierzał do radykalnej reformy w sprawie pisowni imion własnych ze świata starożytnego.
Według prawideł pisowni polskiej pisze się: a) Imiona własne ze świata starożytnego, które nasz język przyswoił sobie przez tradycyą kilku wieków, za pośrednictwem wpływów literatury łacińskiej, a więc nietylko: Wergiliusz, bitwa pod Kannami, Ateny, Pizystrat, Pauzaniasz, Fidyasz, Cyrus, i t. p. lecz także: Krezus, Jazon (nie Jason), Aspazya (nie Aspasia), Maraton, Demostenes (nie Marathon, Demosthenes), Cezar (nie Caesar), Kappadocya (nie Cappadocia) i t p.
Według pisowni oryginalnej pisze się imiona własne, wzięte z języków nowożytnych, które używają alfabetu łacińskiego: Goethe, Schiller, Rousseau, Byron, Bordeaux, Manchester i t. p.
Małą literą początkową pisze się: [...] Przymiotniki, urobione od imienia własnego miejscowości: np. starosta lwowski, województwo lubelskie (ale: Lubelskie, jako obszar dawnego województwa, wielka litera, ob. wyżej 1. b.), łany podolskie i t. p., również przymiotniki urobione od imienia własnego osoby: np. obchód mickiewiczowski, zygmuntowskie czasy, chyba że ten przymiotnik jest nazwą własną: np. plac Sapieżyński, fundacya Skarbkowska.