Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

kreska diakryt

Język: polski
Geneza: od krysić, kresić 'robić kreski, linie'

Cytaty

Ortografia uczy litery dobrze wymawiać, i bez błędow [skreślone: ze znakami ortograficznemi] z kryskami i innemi znakami pisać.

P. Wielu i jakich Akcentow zażywają Polacy? O. Dwoch: ostrego; ktory się pisze (ʹ), i ciężkiego; ktory się pisze tak (ˋ), tudzież jednej kropki nad literą tak (ż). Procz tego przydane do niektorych liter kreski ich brzmienie odmieniają.

Po trzecie gdy mu się przyda kreska u końca tak: ę, wymawia się niby troche dotykając n, na kształt Francuskiego en, w słowie mien.

Z bez kropki i kreski pospolitą inszym językom ma pronuncyacyą, naznaczone kropką grubo się mowi; kreską czyli akcentem; cienko, jak gdyby j lub i następowało nap: bez, też, wėź

Ortografia uczy litery dobrze wymawiać, i bez błędow z kreskami i innemi znakami pisać.

Po czwarte kreska przekreślająca z ukosa literę l u gòry, jako (ł).

Znaki Ortograficzne są pewne krèski lub kropki, ktore się, nie już nad literami, jak akcenta, lecz między słowami, lub przy zawartym jakim sensie kładą.

Na odznaczenie spółgłosek pochodnych używamy trzech znamion: krotły z, kropki · i kréski (´), np. dz, ż, ń.

[...] Tutáj widzimy, że Mroziński nie bez słusznego powodu potępiá dwojaki sposób, w jaki oznaczámy jedno i to samo brzmienie ń już za pomocą kréski, już za pomocą postaci i. Aby téj niedogodności zaradzić, nie ma jinnego środka, jak tylko przyjąć jednolitą postać na oznaczenie zmiękczonego n, bez kréski; boć skoro przyjmiemy takową postać, np. n, wtedy nie będzie nám potrzeba ani kréski nad n, ani samogłoski i jako znaku miękczeniá poprzedzającéj spółgłoski przed samogłoską, tj. napiszemy: kon, kona [...].

Między samogłoskami wyróżniamy: 1) czyste (otwarte): a, e, i, o, y; 2) nosowe: ą, ę; 3) ściśnione (oznaczane u góry kreską): ó, e.