terminów gramatycznych online
rodzaj męski
Geneza: kalka łac. genus masculinum
Rodzaj gramatyczny [...]. Obok systemu dwuczłonowego: rodz. męski (łac. masculinum) - rodz. żeński (femininum) (np .jęz. franc.), i trójczłonowego, w którym oprócz męskiego i żeńskiego istnieje rodz. nijaki (neutrum) (np. w jęz. ang., niem.). występują w nich systemy oparte na innych jeszcze cechach przedmiotów, np. żywotności / nieżywotności (np. ros., pol.), osobowości / nieosobowości (pol.).
Cytaty
Rodzaj męski jest naznáczony ártykułem le, álbo un.
Trzecia osobá jest naznáczona przez il, on, dla męskiego rodzaju, w małej liczbie, á ils, oni, w wielkiej [...]. Biáłogłowski záś rodzaj jest naznaczony przez Elle, ona, w małej liczbie, á Elles, one, w wielkiej [...].
P. Co są Rodzaje i wiele ich jest? O. Rożność dwoch płci dała początek dwom Rodzajom: Męskiemu i Niewieściemu; procz ktorych języki Wschodnie i niektore Zachodnie inszych nie znają [...].
Wszystkie spadki rodzaju oddzielnego zgadzają w małej liczbie z rodzajem męskim, à w wielkiej z niewieścim.
Mianujący R. M. [...] R. N. [...] R. O. święte, świętsze, najświętsze. [...] Daw. R. M. i Od. świętemu, świętszemu, najświętszemu. [...] Odbier: R. M. i Oddz: świętym, świętszym, najświętszym.
La Langue Latin n'a point d'Articles, c'est à dire de particules pour distingueur les Noms, comme la françoise, qui en a deux: le pour le masculin, et la pour le féminin.
[...]
Język łaciński nie ma artykułów, to jest, partykuł rożność czyniących między słowami, jako Francuski ma dwa, Le rodzaju męskiego, La rodzaju białogłowskiego.
Mamy w naturze dwa rodzaje: męski, np. ojciec, syn; niewieści czyli żeński, np. matka, córka. Tęż samę płeć upatrzoną w źwierzętach i w imionach ich wydajemy, np. wół, krowa. Do tych dwóch rodzajów dodaje się trzeci nazwany nijakim, tj. ani męskim, ani żeńskim, który wypływa z myśli naszéj, kiedy myślimy o jakiéj rzeczy bez względu na jéj płeć, np. dziecię, kurczę, bydło.
Dwa są rodzaje istot wedle płci: męski i żeński, ale są także istoty bezpłciowe, jakiemi są wszystkie rzeczy martwe, lub co do płci obojętne, — rodzaje też istotników są trzy: męski, żeński, oraz nijaki.
Rodzaj męski ma końcówkę twardą, a chociaż zmiękczoną, to zawsze z małym wyjątkiem spółgłoskową (…).
Rodzaju męskiego ze znaczenia są: wszystkie imiona mężczyzn, zwierząt samców i wszystkich istót, które sobie wystawiamy w postaci albo z przymiotami męszczyzn, np. rycerz, pan, sędzia, anioł, sknera, pisarz, sługa, poeta, pies, koń, lew, wół itd., oprócz tego wszystkie imiona miesięcy, np. luty, maj, sierpień, listopad, grudzień.
Rodzaju męskiego z zakończenia są rzeczowniki zakończone na spółgłoskę twardą, np. stół, włos, głóg, hak, krzak, płot, drut, młot.
§ 51. Rodzaj, liczba, przypadek. Dzisiejsza polszczyzna, jak wiadomo, rozróżnia w deklinacji trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki; np. dobry syn, pierwsza córka, każde dziecko i t. p.
§ 54. Wzór 2-gi: rzeczowniki r. męs., z końcową spółgłoską miękka w mianowniku.
Z czasem dopełniacz wszedł w użycie wyłączne zamiast biernika w rzeczownikach r. m. osobowych i zwierzęcych, tak, że dziś wszystkie imiona żywotne męskie mają biernik zapożyczony z dopełniacza (np. widzę ojca).
Rodzaj męski, żeński i nijaki. Odmiana męskoosobowa i rzeczowa rzeczowników w liczbie mnogiej.
Rozróżniamy deklinację rzeczowników [...] Rodzaje: męski, żeński, nijaki. Odmiana męsko osobowa rzecz. (M. Anieli...) i rzeczowa w l. mn. (Anioły...)