of Grammatical Terms online
rodzaj męski
Etymology: kalka łac. genus masculinum
Rodzaj gramatyczny [...]. Obok systemu dwuczłonowego: rodz. męski (łac. masculinum) - rodz. żeński (femininum) (np .jęz. franc.), i trójczłonowego, w którym oprócz męskiego i żeńskiego istnieje rodz. nijaki (neutrum) (np. w jęz. ang., niem.). występują w nich systemy oparte na innych jeszcze cechach przedmiotów, np. żywotności / nieżywotności (np. ros., pol.), osobowości / nieosobowości (pol.).
Quotations
Rodzáju imion wiele są? Cztery. Ktore? Męskie, jáko ten mistrz. Niewieści, jáko tá mądrość. Oddzielne, jáko tá łáwá. Pospolite, jáko ten i tá kápłan.
Genera nominum quod sunt? Quatuor. Quae? Masculinum, ut hic magister. Foemininum, ut haec musa. Neutrum, ut hoc scamnum. Commune, ut hic et haec sacerdos.
Znájdują się w języku włoskim sczegulne dwá Genera, álbo Rodzaje męski i Niewieści [...].
DE MOTIONE DE GENERE IN GENUS. O Przemiánie rodzáju Męskiego, w rodzaj Białogłowski.
Te Imioná tedy ktore sie w Męskim rodzáju kończą ná o, przemieniáją sie w Niewieścim ná literę a.
Rodzaj męski jest naznáczony ártykułem le, álbo un.
Trzecia osobá jest naznáczona przez il, on, dla męskiego rodzaju, w małej liczbie, á ils, oni, w wielkiej [...]. Biáłogłowski záś rodzaj jest naznaczony przez Elle, ona, w małej liczbie, á Elles, one, w wielkiej [...].
Słowo le Père jest Męskiego Rodzaju; słowo la Mère jest Niewiesnego Rodzaju.
Les [...] Odnosi Słowka te oni, one, je, ich. W Skarż. Spadku Wiel. Liczby; w Rodzaju Męskim i Niewiesnym. Naprz. je les ai en ma poche, mam je w mojej kieszeni.
Gdy zaś wiele jest rzeczowników różnego rodzaju i liczby, natenczas jeżeli rzeczowniki są, żywotne ludzkie; wtedy przymiotnik zgadza się z rodzajem przedniejszym. Rodzaj męzki jest przedniejszy niż żeński, a żeński niż nijaki np. ojciec i matka dobrzy, siostra i dziecię dobre.
Daléj na różnicę odmian końcowych w skłońnikowaniu wpływa płeć istot żyjących np. człowiek, niewiasta, koń, klacz i istot nierozwiniętych, niedoskonałych np. dziecię, źrzebię. Którym płciom w grammatyce nadano nazwy: rodzaj męzki, żeński, nijaki.
Rzeczowniki zakończone na spółgłoski należą w ogólności do rodzaju męskiego, n. p. zamek.
Rodzaju męskiego ze znaczenia są: wszystkie imiona mężczyzn, zwierząt samców i wszystkich istót, które sobie wystawiamy w postaci albo z przymiotami męszczyzn, np. rycerz, pan, sędzia, anioł, sknera, pisarz, sługa, poeta, pies, koń, lew, wół itd., oprócz tego wszystkie imiona miesięcy, np. luty, maj, sierpień, listopad, grudzień.
Rodzaju męskiego z zakończenia są rzeczowniki zakończone na spółgłoskę twardą, np. stół, włos, głóg, hak, krzak, płot, drut, młot.
Польскія существительныя имѣютъ три рода: мужскій [rodzaj] męzki, женскій żeński и средній nijaki.
Польскія существительныя имѣютъ три рода: мужскій [rodzaj] męzki, женскій żeński и средній nijaki. Родъ именъ существительныхъ познается по значенію предметовъ, или по окончанію именъ.
§ 51. Rodzaj, liczba, przypadek. Dzisiejsza polszczyzna, jak wiadomo, rozróżnia w deklinacji trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki; np. dobry syn, pierwsza córka, każde dziecko i t. p.
§ 54. Wzór 2-gi: rzeczowniki r. męs., z końcową spółgłoską miękka w mianowniku.
Z czasem dopełniacz wszedł w użycie wyłączne zamiast biernika w rzeczownikach r. m. osobowych i zwierzęcych, tak, że dziś wszystkie imiona żywotne męskie mają biernik zapożyczony z dopełniacza (np. widzę ojca).
Rodzaj męski, żeński i nijaki. Odmiana męskoosobowa i rzeczowa rzeczowników w liczbie mnogiej.