Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

znaczenie

Język: polski
EJP 1991, 406 Definicja współczesna

Znaczenie - pojęcie używane w kilku dyscyplinach naukowych [...] i definiowane rozmaicie przez różne szkoły i kierunki. Najogólniej z. można określić jako stronę treściową znaku [...].

Cytaty

Każdy a przeto i polski język składa się z wyrazów. B. Wyrazy nasze, co do swej natury, są głosami przez usta wydanemi; co do znaczenia zaś, są znakami rozmaitych wyobrażeń naszych , np. papier, pióro, kwiat, człowiek, Bóg i t. d.

Są niektóre imiona, co w liczbie mnogiej inne znaczenie mają, niż w pojedynczej.

B. Mają one [słowa jednotliwe] następujące cztery właściwe znamiona:

1) Ich czas teraźniejszy podług formy czasowania ma znaczenie czasu przyszłego, np. dam, strzelę, padnę, mrugnę [...].

Wyrazy księża, bracia uważane dawniéj za rzeczowniki zbiorowe liczby pojedyńczéj, biorą się teraz w znaczeniu liczby mnogiej.

Kiedy te wyrazy pisać łącznie, a kiedy rozdzielać, wskazuje to ich znaczenie, niekiedy zaś sposób wymawiania, np. tō̒jest, to jē̒st, nā̒dto, nad tō̒ i t. p.

Wyraz odmienny jest to taki wyraz, który może zmieniać swoją końcówkę bez zmiany swego znaczenia; np. w wyrazie matka, ostatnią syllabę ka zamieniam odpowiednio do myśli, na mat-ce, mat-, mat-ki

Jeżeli się przypatrzymy któremukolwiek ze zdań powyższych, np. zdaniu: Syn uwielbia ojca, spostrzeżemy, że czynność syna, wyrażona czasownikiem uwielbia, jest czynnością przechodnią przechodzi bowiem z syna na ojca i dopiero przez ten dodatek nabiera wyraźnego znaczenia, bez niego zaś byłaby zaledwie zrozumiałą.

Nikt nie zaprzeczy, że w wielu wyrazach tej kategoryi obie formy są używane powszechnie, niekiedy do jednej lub drugiej formy przywiązało się nawet odrębne znaczenie (regent i rejent).

Różnica formy jest różnicą w znaczeniu: akty (actus) wiary, tragedyi, akta (actum, papiery urzędowe; w 2. p. aktów (nie akt) bez różnicy znaczenia; organy (na chórze), organa n. p. wzroku, słuchu.