Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

znaczenie

Język: polski
EJP 1991, 406 Definicja współczesna

Znaczenie - pojęcie używane w kilku dyscyplinach naukowych [...] i definiowane rozmaicie przez różne szkoły i kierunki. Najogólniej z. można określić jako stronę treściową znaku [...].

Cytaty

Istotną, rożnością w językach tę bydź rozumiem, kiedy mowa obca przystosowana, do mowy Słowiańskiej, tak jest odmienna, że ani w słowach, ani w składzie, ani w znaczeniu, żadnego podobieństwa nie ma.

Wspomnę tu iedne słowo, (i to poźniejszego już wieku ) o ktorego znaczeniu, wielka jest niezgoda. Framea, coby właśnie znaczyło?

Dwoje znaczenia, lub więcej, słowa mające (aequivoca) ażeby słuchającego nie łudziły, a do inszej myśli (procz tej, ktorą ma mowiący) nie przeciągały; potrzeba wesprzeć przydatnemi, albo tak złączyć z inszemi częściami mowy, żeby słuchający mogł dobrze zrozumieć mowiącego.

Uważaj na koniec znaczenie, i sam sposob mówienia w tym znaczeniu, n. p. dzier-żę i dzie-rzę, skar-żę i ska-rzę

O słowach różne znaczenia mających.

Wyrazy księża, bracia uważane dawniéj za rzeczowniki zbiorowe liczby pojedyńczéj, biorą się teraz w znaczeniu liczby mnogiej.

Kiedy te wyrazy pisać łącznie, a kiedy rozdzielać, wskazuje to ich znaczenie, niekiedy zaś sposób wymawiania, np. tō̒jest, to jē̒st, nā̒dto, nad tō̒ i t. p.

Wyraz odmienny jest to taki wyraz, który może zmieniać swoją końcówkę bez zmiany swego znaczenia; np. w wyrazie matka, ostatnią syllabę ka zamieniam odpowiednio do myśli, na mat-ce, mat-, mat-ki

Nikt nie zaprzeczy, że w wielu wyrazach tej kategoryi obie formy są używane powszechnie, niekiedy do jednej lub drugiej formy przywiązało się nawet odrębne znaczenie (regent i rejent).

Różnica formy jest różnicą w znaczeniu: akty (actus) wiary, tragedyi, akta (actum, papiery urzędowe; w 2. p. aktów (nie akt) bez różnicy znaczenia; organy (na chórze), organa n. p. wzroku, słuchu.

Wyrazy, napisane łącznie z nie, mają znaczenie prawie równoznaczne z wyrazami złożonemi z przyimkiem bez; np. niekształtny = bezkształtny, nieład = bezład.

Wyrazy dwu i więcej zgłoskowe rozdzielają się na części zgodnie z wymawianiem, zatrzymując się na samogłoskach końcowych i nie zwracając uwagi na znaczenie tych części; np.: gło-wa, gło-sy, pra-wo, wo-zić, wó-zek, za-ba-wa, o-ko-li-ca...

Pewne podstawy do nauki o znaczeniu wyrazów zyskał już studjujący przy nabywaniu wiadomości wstępnych z Podręcznika Szobera.