terminów gramatycznych online
spójnik złożony
Język: polski
- Czasowanie: Bor/1830
- Główne przepisy: Łoś/1918
- Nauka o słowach i ich odmianach: Łaz/1861
- O Partykułach: Malin/1869
- O przysłowkach: Ryk/1850
- O spójniku: Bor/1830
- Pisownia: Kr/1897, Król/1907
- Rozdział XI. O spójniku: Szt/1854
- Wyrazy złożone: Uchw.AU/1891
Cytaty
Obym znał [...] Bodajbym uczył [...] Tryb Życzący [...] pospolicie zaczyna frazę z poprzedzonym spojnikiem złożonym z by, i przyrostkowanym.
Spojnik jest wyraz nieodmienny (str. 5.) spaja rozmaite wyrazy w jednę myśl. Spojniki są: 1. Życzenne, złożone pospolicie z by, jako: oby, bodajby, i t. d. 2. Łączące: a, i, też, takoż, i t. d. i złożone z by jako: żeby, iżby i t. d. 3. Rozłączające: abo, lub, lub też, czy-to, już-to, i t. d. 4. Sprzeciwialne: ale, jednak, atoli, przecież, wszelako, i. t. d. 5. Odkładne: aż, także, nakoniec, nawet, i t. d. 6 . Czasowe: dopoki, skoro, skoro tylko, wnet, i t. d. 7 . Przyczynne: bo, bowiem, ponieważ. 8. Wnioskowe: więc, przeto, tedy, dlatego, zatem, i t . d. 9 . Wykładne: to-jest, jako-to, nade wszystko, takiż, i t.d. 10. Przejściowe: z tąd, z resztą, po czém, z czego, gdy więc. 11. Pytanne: czy? czyli? czy-ż, czyli-ż aza? azali? abo, i t. d.
Spójniki złożone: As for, co do, co się tyczy; as if, as though, jak gdyby; as long, póki, dopókąd; as soon as, skoro tylko [...].
Spójniki, tak jako przysłówki i przyimki są: właściwe i niewłaściwe, pojedyncze i złożone, niektóre z nich dają się skracać lub przedłużać, np. że, iż, jak, tak, żeby, ażeby, jeśli, jeżeli, niśli, niżeli, choć, chociaż i t. d.
[...] Ze starego spójnika złożonego: i-że powstały spójniki: iż, a-że=aż (w języku ludowym: jaż), ju-że=już. Częstokroć używamy tego spójnika w znaczeniu przyrostka dla dobitności pytania […].
[...] Spójɳik by jest pérɣástkem słóvnym słova posiłkovego być, który v forⴅe pɍirostka łązi sę ze spójɳikaⴅi a, ƶe, gdy, ɳi, aɳi, zgoła jak ze vsistƙeⴅi vyrazaⴅi, tak ze vsistƙeⴅi spójɳikaⴅi z vyjątƙem spójɳika i. Tvori on spójɳiki złoƶone: aby, ƶeby, gdyby, aɳiby i pɍisłóvek ɳiby [...].
Spójniki złożone razem: zatem, dlatego, atoli.
Przyimki i spójniki złożone piszą się łącznie; np. [...] Spójniki: aby, gdyby, żeby, ażeby, iżby, atoli.
Przyimki i spójniki złożone, razem: wokoło, pośród, poza, zza, poprzez [...] aby, gdyby, atoli, przeto, aczkolwiek...
Partykuła pytajna li, używana zwłaszcza często w języku starszym, pisze się oddzielnie: trzeba li tego? [...] Razem w złożonych spójnikach i partykułach: jeśli, jeżeli, azali i t. d.