terminów gramatycznych online
gramatyka historyczna
- Budowa wyrazów: Łoś II/1925
- System gramatyczny: Gaert/1927
- Słownik, tom II (D-G): Dor/1958–1969
- Wstęp: Kl/1939, Mał/1879
Gramatyka historyczna (zwana też diachroniczną) w przeciwieństwie do gramatyki opisowej (czyli synchronicznej), badającej i opisującej język współcześnie używany, próbuje przedstawić dany język w jego rozwoju.
Cytaty
§. 4. Uwaga powyższa usprawiedliwia nadaną tej książce nazwę gramatyki historycznej. Żeśmy jéj zaś jeszcze i tytuł historyczno-porównawczej nadali: to ma już tylko powód w niedostateczności naszych pomników piśmienniczych, zamykających w sobie dokumenta do téj językowéj historyi.
Z punktu widzenia języka dzisiejszego możnaby mówić o braku przyrostków w mnóstwie wyrazów, ale w gramatyce historycznej, zwłaszcza sięgającej czasów prasłowiańskich, musimy dać miejsce i tym sufiksom, które teraz z różnych przyczyn, przeważnie fonetycznych, już nie istnieją.
Gramatyka, we wszystkich swoich działach, o ile uwzględnia tylko współczesny język kulturalny, nazywa się gramatyką opisową. Jeśli zaś bada historję poszczególnych elementów językowych, nazywamy ją gramatyką historyczną.
Może gramatyka uczynić przedmiotem swego badania rozwój języka w czasie; nosi wtedy miano historycznej.
Gramatyka ż III 1. «nauka o języku ujmująca w sposób kodyfikujący zasady budowy danego języka w zakresie fonetyki, fleksji, słowotwórstwa i składni»: [...] ∆ Gramatyka historyczna «gramatyka ujmująca fakty językowe w przekroju historycznym (diachronicznym)»: Wszelkie zmiany językowe dokonywające się w czasie stanowią przedmiot gramatyki historycznej. NITSCH Mowa 6. [...] // L. <gr. grammatikḗ>.