terminów gramatycznych online
wymawiać (się), wymówić (się)
wymowiać, wymowić
Cytaty
E w jednosyllábowych słowách [...] głuchy jednák głos wydáje, to jest, że nie trzebá go jásno wymowić, ále przecię trochę wymawiáć jáko to w tych słowách le, de, que, etc.
Tak my mowiemy po Polsku, ale czemu to, tak? wymawiamy nie wiemy przyczyny.
Akcent ostry daje się nad literami: ć, ń, ś, ź, gdy się tak cienko i delikatnie wymawiać powinny, jak gdyby po nich litera i następowała.
Dawniej ten akcent kładł się też nad literami, p, p, w, w tych i tym podobnych słowach: jedwab, karp, krzew; [...]. Ze jednak takich słow mało się znajduje, i w tych co są, niezbyt znacznie błąd wydaje się, choćby kto te litery b, p, w, tak wymawiał, jak bez akcentu wymawiać się zwykły, akcent pospolicie bywa opuszczony.
E. bez akcentu wymawia się głośno i otwartemi ustami, jako: mieć, siedź, czasem po i zamilcza się np: miedź, sieć, mowi się jak: midź, sić.
r. przed ż opuszczać jest właściwa, osobliwie źle wymawiającym, i innym jednak przytrafia się, np. gżech za grzech; bżeg za brzèg.
ć, ń, ś, ź, gdy się kładą przed, i, a razem się z nim wymawiają, wtenczas nie trzeba naznaczać, n. p. cię, szczęście.
O wymawianiu słów Polskich. Wszystkie słowa Polskie długo się wymawiają. Wyłącz jednak te słowa: Chrześcian, i oby cię zabito, gdy się z gniewem mówi.
[...] zkąd my kładliśmy czasém th a czasém t nie iżby się tak wymawiać miało, ale iż bliżéj brzmienia tégo wyrazić nie mogliśmy.
[…] Tak np. w wyrazach: grab, pan, dzwon, traf — ostatnie spółgłoski wymawiamy twardo, i dla tego się one zowią twardemi; w wyrazach zaś grab', pań, dzwoń, traf', końcoe spółgłoski wymawiamy miękko, i dla tego się one zowią miękkiemi. Widziemy z przytoczonych przykładów, że miękkie spółgłoski, gdy są położone na końcu zgłoski, różnią się od twardych tém, że mają nad sobą kréskę [...].
Mecherzyński Karol. "Jak się wymawia, tak się pisze".
Sprawdza się i nie można inaczej pisać, a inaczej wymawiać, bo każde brzmienie ma swój cel wytknięty osobny, jasny i różny w najbliższych nawet tych spółgłoskach z, s, ź, ś, przebija się dokładnie, wszędzie.
Szopowicz Fr. [Franciszek] powiada: "Tak się wymawia jak się pisze".