Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

figura accidens

Język: łaciński

Cytaty

KSZTAŁT (lub KSTAŁT) kształt, wyobrażenie figura S 58v; kształt, wyobrażenie figura R m7; wyobrażenie, kształt figura RN (wykl. przednia).

SKŁADANY gram. figura kształt simplex prosty, ut doctus, composita składany RN (wykl. przednia); Składany kształt, słożony figura composita RN (wykl. przednia); figura composita Składany R m7 (md; av. figura simplex prosty kształt, ut doctus) (por. kształt, wyobrażenie figura R m7); composita pronomina składane, ut egomet ja sam, tuimet ciebie samego, suimet swoj sam, sibimet sobie sam etc., vide in Polonico Donato plura R h2 (md; av. composicio); composita pronomina składane, ut egomet j sam, tuimet ciebie samego, sibimet Siebie sam, vide Donatum Polonicum RN (k. tyt.). Zob. PROSTY.

Figurae. Wyobráżenia imion ktore znáczą jeśli imię cáłe jest albo sstáwiáne.

Figure nominum quot sunt? duae. Quae? Simplex, ut decens, potens. Composita, ut indecens, impotens.

Quid est figura? Est qua nomen simplex aut compositum, sive etiam decompositum esse cognoscitur.

Figurae verborum quot sunt? Duae. Quae? Simplex, ut lego. Composita, ut negligo.

Figurae adverbiorum quot sunt? Du[a]e. Quae? Simplex? ut docte, prudenter. Composita, ut indocte, imprudenter.

Figurae participiorum quot sunt? Duae. Quae? Simplex, ut legens. Composita, ut negligens.

FIGURAE. Simplex, Piję/Bibo. Composita, Wypijam/Ebibo.

Quid est Figura? Est discrimen [id est distinctio] simplicium et compositarum dictionum [id est, vocum seu nominum].

[Czym jest figura? Jest podziałem (to jest, rozróżnieniem) na słowa (to jest imiona) proste i złożone.]

Quot sunt Figurae? Duae. Simplex, ut Nam, Bo, iż.] Verum, [Ale.] Composita, ut Namque, [Iż, bo.] Verumtamen, [á wszakże.]

[Ile jest figur? Dwie. Prosta i złożona.]

Imieniu wiele przypadáją? Sześć. Ktore? Jákość, Przyrownánie, Rodzaj, Liczbá, Wyobráżenie, Spadek. Nomini quot accidunt? Sex. Quae? Qualitas, Comparatio, Genus, Numerus, Figura, Casus

Słowu ile przypada: Siedṁ. Ktore: Jákość, sprzężenie, rodzaj, liczbá, wyobráżenie, czás i osobá.

Verbo quot accidunt? Septem. Quae? Qualitas, coniugatio, genus, numerus, figura, tempus et persona.

Fĭgūra. Kształt. Modél 1. Postáć. Podobieństwo 3. Zámiáná słow.

Nomini quot accidunt? Sex. Quae? Qualitas, Comparatio, Genus, Numerus, Figura, Casus. [...] Comparationis gradus quot sunt? Tres. Qui? Positivus, ut doctus. Comparativus, ut doctior. Superlativus, ut doctissimus.

Imieniu wiele przypadáją? Sześć. Ktore? Jákość/ Przyrownánie/ Rodzaj/ Liczbá; Wyobráżenie/ Spadek. [...] Przyrownánia stopniow wiele są? Trzy. Ktore? Przedni/ jáko náuczony. Przyrownájący/ jáko uczeńszy. Przewyzszájący/ jáko nauczeńszy.

Figurae nominum quot sunt? Duae. Quae? Simplex, ut decens, potens: Composita, ut indecens, impotens.

Wyobráżenia imion wiele są? Dwie. Ktore? Proste / jáko słuszny / mocny: Złożone / jáko niesłuszny/ niemocny.

Figurae verborum quot sunt? Duae. Quae? Simplex ut lego: Composita ut negligo negligis negligit.

Wyobráżenia słow wiele są? Dwa. Ktore. Proste jáko czytam: Złożone jáko zámieszkawam zámieszkawasz zámieszkawa.

Accidentia Nominis vulgo numerantur octo: Motio, Genus, Comparatio, Numerus, Casus, Declinatio, Figura, Species.

Figura est triplex, wyobrażenie jest trojakie: simplex ut ductio, proste jako prowadzenie, composita: ut inductio, złożone, jako wprowadzenie, decomposita ut superinductio, więcej niż złożone, jako przyprowadzenie.

Figura. Postać.