terminów gramatycznych online
derywacja
Język: polski
Geneza: od łac. derivatio
- Derywacje: Jan/1594
- Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
- O Ortografii: Kon/1759
- O etymologii: Mal/1700
- Ortografia: Jan/1594
- Słownik, cz. I (A - O): SWil/1861
- Słownik, t. 1: A-G: SW/1900-1927
- Słownik, tom II (D-G): Dor/1958–1969
Proces tworzenia wyrazów (leksemów) przez zmianę fonologicznej postaci podstawy słowotwórczej.
Cytaty
Z strony gruszki i plęsów, tá regułá jest u mnie, ábym sie záwsze deriwátiiéy słowá káżdègo trzymał: to jest: mówiémy gruszká, nie gruská: ztądże dwie gruszce.
DERIWACIE.Przy tych Orthográphiách zdáło sie nie od rzeczy położyć kilká deriwáciy, áby sie tym łácniéj obaczyć mogło, jáko któré słowo pisáć, to jest, áby w pisániu záwsze było baczenié ná primitivum onégo słowá.
Uczęstnictwo [...] wzięło nazwisko, od tego, że jest uczęstnikięm przymiotów od imięnia i od słowa. Od słowá ma deriwácją, to jest pochodzęnié [...]. Od imięnia zaś ma náchylánié, bo sie ták deklinuje jáko imióná.
Zeby zaś w tym nie pobłądzić, uważać pilnie náleży derywácyą słow.
Derywacja, ji, lm. je, ż. ( z łać.) ob. Odciągnienie, Pochodzenie.
X Derywacja, i blm. branie początku, pochodzenie. <Łć. derivatio>
Drugorzędne tart itd. mamy w dwu wypadkach, albo przez derywację i inne drugorzędne warunki, albo w szczególnych warunkach w pierwotnej grupie trъt wzgl. trьt.
Derywacja ż I, lm D. -cji a. -cyj 1. jęz. «tworzenie wyrazów pochodnych od wyrazu podstawowego». Z połączeń sufiksu -wo z tematami czasowników na -i, jak w formacjach paliwo, czyściwo, wyodrębnia się sufiks -iwo, który zostaje z czasem stosowany do derywacji innych tematów czasownikowych i innych części mowy, wskutek czego powstają takie wyrazy, jak pieczywo, mięsiwo. DOR. Gram. 1, 280. [...] <łc. derivatio = odłączanie, skierowywanie w bok>.