Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

klasa pierwsza

Język: polski

Cytaty

[...] Wyliczyliśmy tedy słów piérwotnych s temátem na i tylko 6 pod b), s temátem na y tylko 5 pod c), s temátem na u słów piérwotnych 15. Te wszystkie słowa w systemie Mikłosicza náleżą do klasy 1éj. Lecz natomiást pod d) słów pochodnych s temátem na e około 112, które to słowa pochodne w systemie Mikłosicza náleżą do klasy IIIéj, grupy 1éj. W ogóle wyliczyliśmy słów náleżących do szeregu 4go, gromady Iéj około 138.

System prof. Mikłosicza, stósownie do systemu Bobrowskiego, dzieli słowiańskie spájanie na 6 klas. Do 1éj klasy náleżą słowa piérwotne, których temáta są jednozgłoskowemi piérwiástkami, kończącemi się na spółgłoski lub samogłoski. Tę klasę podzielił autor na 7 wzorców, dlá uwidocznieniá różnic wypływających s práw głosowych [...].

Do klasy pierwszej należą czasowniki pierwotne, tj. takie, których źródłosłów jest zarazem pierwiastkiem. Pierwiastki te kończą się albo na spółgłoskę, albo na samogłoskę.

Do 1-szej [klasy] należą czasowniki, kończące się w bezokoliczniku na ar, na prz.: amar (kochać), perguntar (pytać) [...].

Czasowniki podzielone są na 2 koniugacje. I -ę klasa 1. -ę -esz (temat zmienny) nios-ę niesi-esz, klasa 2. -ę -esz (temat niezmienny), pisz-ę, pisz-esz, klasa 3. -ę -isz (-ysz) nosz-ę, nos-isz, słysz-ę, słysz-ysz II -m działa-m, umie-m.