of grammatical terms online
liczba
Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).
Quotations
Gdy jedná z tych pártykuł, álbo cząstek mi, ti, ci, ui, fi, lo, la, gli, li, le, ne, po wtorej personie ktorychkolwiek temporum, i liczby się kłáść będzie, tedy záwsze ostátna syllábá krotko wymawiána bywa, jáko Parligli, mow mu [...].
Tákże máją [=Włosi] duos numeros, to jest dwie liczbie Singularem, ktory jednę osobę lub rzecz wyraża, Pluralem záś ktory wiele osob lub rzeczy określa i znáczy.
Adverbium przysłowie jest ktore przymiot licby, czásu, miejscá okoliczność i sposob przypomniánej rzeczy określa i opowiáda.
Zaimek się ma następującą formę jednakową we wszystkich trzech rodzajach i obydwoch liczbach.
Wyrazy do dziewiątej części mowy należące odmieniają się, a to czworako:
1) Przez Tryby (Modus), np. czytać, czytam, czytaj, czytałbym.
2) Przez Czasy (Tempora), np. czytam, czytałem, czytałem był, będę czytał.
3) Przez Liczby (Numeros), np. czytam, czytamy [...].
Gdy zaś wiele jest rzeczowników różnego rodzaju i liczby, natenczas jeżeli rzeczowniki są, żywotne ludzkie; wtedy przymiotnik zgadza się z rodzajem przedniejszym. Rodzaj męzki jest przedniejszy niż żeński, a żeński niż nijaki np. ojciec i matka dobrzy, siostra i dziecię dobre.
Język polskie ma dwie liczby, pojedyńczą i mnogą.
Przez składnię zgody rozumiemy zasady, wedle których części zdania mniej ważne stosują [jest: stusują] się do ważniejszych (w rodzaju i osobie, liczbie i przypadku) np. Historja jest mistrzynią życia. (nie mistrzem!) Poczcziwi chłopi (forma osobowa) poczciwe chłopy (rzeczowa) i td.
Wyraz albo oznacza jeden przedmiot, i wtedy powiadamy, że jest w liczbie pojedynczej, albo też (w niedokładny sposób) wskazuje wielość przedmiotów za pomocą form liczby mnogiej.