terminów gramatycznych online
grubo
Język: polski
- Literae: Cell/1725
- Nauka o głoskach: Łaz/1861
- O literách włoskich i wymowieniu ich: Sty/1675
- Ortografia: SzyPocz/1770, SzyGram/1767
Cytaty
Trzecie [e] bywa ákcentem náznáczone i otwártemi ustmi rubo wymawiáne, bo jest Verbum jako Cioè to jest.
T, przed, I. kiedy jeszcze zá niem nástępuje druga Vocalis tákoż, C, przed, E, i przed, I, (Y) bywáją niemal, jáko ć, cienko czytáne, jáko to: Gratia, Amic[a]e, Vicinus, Ocyor: krom tego zaś, máją być grubo wymawiáne jako: Gratus, grati, grato : Amicus, amico, amica.
P. Co sprawuje kropka? O. To, iż litera nią naznaczona grubo i z niejakim szelestem wymawia się nap: żal, żelazo, żołć.
P. Czym się rożni i Łacińskie od Greckiego y? O. Trojako: najprzod że i mowi się cienko à głośno; y zaś grubo i głucho.
Po inszych zaś literach jak to: b, c, m, n, p, s, w, tak y Greckie, jako też i Łacińskie pisuje się, według rożnej pronuncyacyi; gdy albowiem słowo grubo się wymawia, y Greckie; gdy cienko, i Łacińskie kłaść potrzeba.
Kropkę nie tylko nad i, ale też nad ż, dawać potrzeba, gdy się grubo wymawia, np: żal, żelazo.
Po inszych zaś literach, jako: b, c, m, n, p, s, w, niekiedy i lub j; niekiedy Greckie y trafia się, co poznawać trzeba z wymawiania; gdy się bowiem delikatnie mowi, i lub j: gdy grubo, y pisać się zwykło.
Ten Dyftong [ij] nie należy pisać ani przez yi; bo ten grubiej się mowi, i kładzie się po tych literach, po ktorych powinno lub może następować y Greckie, jako czyj, żyj, myj, etc.
Samogłoski i, y, są jedną samogłoską, z tą różnicą, że i brzmi cienko [...]; y zaś brzmi grubo i następuje tyko po grubych spółgłoskach, tj. po twardych i grubo-miękkich [...].