Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

verbum anomalum

Hasło w cytatach: anomala, anomalia, anomalum, verba anomala, verbis anomalis, verbum annomalum
Język: łaciński
Dział: Fleksja, Części mowy (współcześnie)

Cytaty

Verbum – słowo: activum – sprawiące a. sprawujące; verbum substantivum – istotne, causativum – przyczynę dające, inchoativum – poczynające, anomalumnierówne, neutro-passivum – rozne.

NIERÓWNY – 1) ‘nierówny, pagórkowaty, chropowaty; niejednakowy; nadmierny, przesadny; brzydki’ nyerowny aggerosus i. cumulosus (sv. agger) R b2v; dispar nyerowny cultus i. fidei roznoscz, Rożna vyara inequalis contractus matrimonii, Christiani cum pagana aut Ruthena R k2 (mg); nyerowny hiperbolicus i. excessivus R o6 (mg); nyerowny informis i. turpis R p7; gladzicz nyerowne rzeczi piano ,-are R S1 (mg); – 2) gram, ‘nieregularny’ Nye Sprawyące (!), nyerowne slovo anormalum verbum in grammatica R c2 (mp; av. anomalus i. sine lege vel extra regulam); Nyerowne verbum anomalum RN (k. tyt ). Zob. PRZECIWNY, ROWNY.

Quae sunt [verba] anomala? Quae non secundum communem formam verborum declinantur, ut sum, volo, fero.

[Które [czasowniki] są nieregularne? Te, które nie odmieniają się według wspólnej formy czasownikowej, jak "sum" ('jestem'), "volo" ('chcę'), "fero" ('niosę').]

DE [VERBIS] ANOMALIS. [Id est, de Verbis irregularibus, hoc est, iis, quae coniugationem aliorum per omnia non sequuntur. [...] Dicta autem sunt Anomala, quod non sunt iis aequalia, quae sunt Regularia.]

[O [CZASOWNIKACH] ANOMALNYCH. [To jest, o czasownikach nieregularnych, tj. tych, które nie we wszystkich podążają za koniugacją innych. [...] Są zaś nazywane "anomalnymi", ponieważ nie są równe tym, które są regularne.]]

Quae dicuntur [Verba] Anomala? Quae non sequuntur Regulas in arte praescriptas, 1. de Generibus, 2. Modis, 3. Temporibus, 4. Coniugationibus verborum.

[Które [czasowniki] nazywane są anomalnym? Te, które nie podążają z regułami ustanowionymi w sztuce [gramatycznej], dotyczącymi 1. rodzajów, 2. trybów, 3. czasów, 4. koniugacji czasowników.]

Niosę słowo nierowne w Ukázującym obyczaju mówione/ czasu niniejszego/ liczby jednej/ wyobráżenia prostego/ osoby/ pierwszej/ sprzężeniá nie jednostájnego: które się sprzęga ták. Niosę niesiesz niesie.

FEro verbum anomalum in Indicativo modo dictum, temporis praesentis, numeri singularis, personae primae, coniugationis inconsequentis: quod coniugabitur sic. Fero fers fert.

Anomala secundae coniugationis.

FEro verbum anomalum in Indicativo modo dictum,temporis praesentis, numeri singularis, personae primae, coniugationis in consequentis: quod coniugabitur sic. Fero fers fert.

Niosę słowo nie rowne w Ukázującym obyczaju mówione/ czasu niniejszego/ liczby jednej/ wyobráżenia prostego/ osoby/ pierwszej/ sprzężeniá nie jednostájnego: które się sprzęga ták. Niosę niesiesz nieśie.

FEro verbum anomalum in Indicativo modo dictum, temporis praesentis, numeri singularis, personae primae, coniugationis in consequentis: quod coniugabitur sic. Fero fers fert.

Niosę słowo nie rowne w Ukázującym obyczaju mówione/ czásu niniejszego/ liczby jednej/ wyobráżenia prostego/ osoby/ pierwszej/ sprzężeniá nie jednostájnego: które się sprzęga ták. Niosę niesiesz nieśie.

SUm verbum annomalum et substantivum, in Indicativo modo dictum tempore praesentis numeri singularis figurae simplicis, personae primae,coniugationis inconsequentis, quod coniugabitur sic. Sum es est.

Jestem słowo nierowne i istotne/ w Ukázującym obyczáju mowione czásu niniejszego/ liczby jednej wyobráżenia prostego/ osoby pierwszej/ sprzężenia nie jednostájnego/ ktore się sprząga ták. Jestem jesteś jest.

DE VERBIS ANOMALIS. O słowách bezprawnych.

Anomalum ábo bezpráwne słowo jest to, ktore pospolitych ustaw wymawiánia inszych słow nie záchowuje, ále ma swoję lub w dokończeniu, lub w przyczynku, lub w umniejszeniu odmiánę, jáko Orzę, orałem, oráć, Porze lub porę, prołem lub poprołem, proć [...]. Słow tych nie może być pewna ustáwá, ále ich zwyczájem uczyć sie potrzebá, i we wszytkich Coniugatiách Włoskich znájdują się, ktore dla łáczności porządkiem obiecádlá podáję.

Duo ex illis Rozumiem & Śmiem coniugantur ut verbum Umiem; reliqua sunt anomala.

VERBA ANOMALA. Anomala Verba są, ktore áni podług jednej jákowej pewnej, áni też podług czterech Coniugacyj Zgołá cáłe álbo przynajmnie w niektorych Temporibus, nie mogą się coniugowáć. A te są. I. Sum, jestem: Possum, mogę.

De même qu'il y a des noms hétéroclites, il y a aussi des verbes hétéroclites; c'est à dire des verbes, qui dans quelques tems ne suivent pas la Conjugaison régulière de quelqu'une des quatre conjugaisons, que nous avons données.

[...]

W reszcie jako są nomina anomala, tak też i verba, to jest te, ktore niektore tempora nie formują podlug ktorej koniugacyj ze czterech wyżej położonych.

Quotuplex est verbum? wielorakie jest słowo? ratione conjugationis, względem złączenia albo sprzążenia, duplex, dwojakie, analogum, rowne, ùt video, jako widzę, et anomalum, i nierowne, ùt sum, jako jestem, fero, noszę, item est triplex, znowu jest trojakie, abundans, obfitujące, defectivum, niedostatnie, et medium, i śrzednie.

Te anomalia są czynnemi z zakończeniem bierném.