Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

oddzielać (się)

Hasło w cytatach: oddzielać, oddzielać się
Język: polski
Dział: Pisownia (współcześnie)

Cytaty

Ktore przełożenia są ktore się od słow rozłączyć nie mogą? Jáko są te sześć. Jáko? Mowimy bowiem, rozszerzam, rostárgam, przyjmuję, sam leżę, obłápiam, schodzę się. Ktore są ktore się złączyć nie mogą? u i wedle. Ktore złączáją i oddzieláją się? Drugie skoro wszystkie.

Quae praepositiones sunt quae à dictionibus separari non possunt? Ut di, dis, re, se, an, con. Quomodo? Dicimus enim, diduco, distraho, recipio, secubo, amplector, congredior. Quae sunt quae coniu[n]gi non possunt? Apud et penes. Quae coniunguntur et separantur? Reliquae pene omnes.

Quae praepositiones sunt quae à dictionibus separari [suparari] non possunt? ut, Di, dis, re, se, an, con. Quomodo? Dicimus enim, diduco, distraho, recipio, secubo, amplector, congredior. Quae sunt quae coniu[n]gi non possunt? Apud et penes. Quae coniunguntur et separantur? Reliquae pene omnes.

Ktore przełożenia są ktore się od słow rozłączyć nie mogą? Jáko są te sześć. Jáko? Mowimy bowiem, rozszerzam, rostárgam, przyjmuję, sam leżę, obłápiam, schodzę się. Ktore są ktore się złączyć nie mogą? u i wedle. Ktore złączáją i oddzieláją się? Drugie skoro wszystkie.

Co można rozeznać początkiem, złożeniem, kończeniem rzeczeń, i powtorzeniem liter [...] 2.) Złożeniem, że przekładania podług sylab zawsze oddzielają się od części mowy, z któremi one złożone; chociażby się to sprzeciwiało wyż wyrażonemu przepisowi, na przykład, , wynoszę, a nie во-зношу; nie zważając na to, że od ЗН. знаю znam, зной, znoj, poczynają się.

[Сїе можно различить началомъ, сложенїемъ, окончанїемъ реченїй и усугубленїемъ буквъ.[...] 2) Сложенїемъ, что предлоги по складамъ всегда отдѣляются отъ частей сло́ва, съ которыми они сложены; хотя бы вышеписанному пра́вилу противно было, напр. воз-ношу, а не во-зношу; не смотря на то, что отъ зн, знаю, зной начинаются. Łomonosow, 1757, § 102.]

Zlewne przekładania służą imionom i słowom we wszystkich spadkach, i od nich nie oddzielają się. Принимаю, przyjmuję.

Syllaby w polskim języku pospolicie oddzielają się z samogłoskami.

Można też w tych wyrazach, które są do wymowy trudniejsze, tak syllaby oddzielać jak najłatwiej jest wymówić.

Gdy cały wyraz na końcu wiersza pomieścić się nie może, wtedy część tylko jego się pisze z dodaniem łącznika (-), reszta zaś przenosi się do następnego wiersza. Do takiego przeniesienia całe zgłoski oddzielać należy.

Każde zdanie, całkowicie wyrażone albo téż skrócone, oddziela się przecinkiem lub innym znakiem przestankowym. 2. Przecinkiem (запятая) rozdzielają się [...].

Jeżeli piérwsza zgłoska ma znaczenie jakie, wtenczas oddziela się od następnych: chłop-cze (chłop), cierp-my (cierp) i t. d.

Otóż zdań, niepodobnych i w żadnym związku ze sobą nie pozostających, nie można łączyć w jedno większe zdanie, ale przeciwnie, nawet trzeba je zawsze oddzielać kropką od siebie.

Głoska w, po spółgłoskach mocnych oddziela się od nich.

Oddziela się przyrostek od pierwiastku: głów-ka, głos-ka, głoś-ny, naj-waż-niej-szy [...]

Oddzielać więc należy przyrostki podług następujących wzorów: -ba: proś-ba, groź-ba [...] -dzić, -dzać: bróździć, potwierdzać...

Uwaga: nie oddziela się części wyrazu, która nie stanowi zgłoski, np. nie można dzielić: w-chodzić, wz-niecić, z-rzucić, a nadto druga część oddzielona nie może się zaczynać od j, dlatego też j przenosimy do pierwszej części: pój-dę, doj-dę, rękoj-mia.

2.Nie oddziela się części wyrazu, które nie stanowią odrębnej zgłoski: wzgó-rze (nie: wz-górze), strą-cić (nie: s-trącić) i t. p.