terminów gramatycznych online
zakończenie rodzajowe
Język: polski
Cytaty
Zakończenia rodzajowe Przymiotników w liczbie pojedynczej są: i, a, e.
Imiesłów bierny nie zatrzymuje cechy czasu przeszłego ł, można by go przeto równie od Trybu bezokolicznego jak od czasu przeszłego formować; gdy jednak w Trybie bezokolicznym, dla przybranej głoski ć, wiele dzieje się zmian w końcowych głoskach pierwotnego wyrazu; zdaje się przeto rzeczą dogodniejszą formować Imiesłów bierny od czasu przeszłego w którym końcowe głoski wyrazu odzyskują pierwotne swe brzmienie, strzedz strzegł, kłaść kładł i t. p. Formuje się następującym sposobem. Słowa które nie kończą się na a, odkrywają przybierającą głoskę, miękczą ją jeżeli jest twarda, przybierają zgłoskę on, a po niej zakończenie rodzajowe.
palić palił palon-y, -a, e.
Lecz czas przeszły którego zakończeniem jest spółgłoska, przybiera zakończenia rodzajowe i liczbowe.
czytał
czytał-a
czytał-o
czytał-i
czytał-y.
W liczbie mnogiéj, w 1szym przypadku, rzeczownik bóg może być rodzaju męzkiego, lub nijakiego, lecz zakończenie rzeczownika cechuje wyraźnie jeden z tych dwóch rodzajów (bogowie, bogi); i w tym więc przypadku rodzaj rzeczownika jest nie wątpliwy, a tém samém, zakończenie rodzajowe przymiotnika może wskazać związek między przymiotnikiem i rzeczownikiem (wielcy bogowie, wielkie bogi).
FELIŃSKI [...] o zakończeniach rodzajowych, 373, 442, 446, 448
Rodzajowy, a, e, p. od rodzaju, tyczący się rodzaju. [...], gram. Zakończenie rodzajowe.
Używam wyrazu przyrostek w nieco obszerniejszém znaczeniu. Rozumiem bowiem przez to nie tylko sam przyrostek w ścisłym sensie, ale zarazem i doczepione do niego zakończenie rodzajowo - deklinacyjne, które sobie imię zawsze przybiera. Tak np. w wyrazie rączka jest zgłoska ka przyrostkiem w obszerniejszém słowa tego znaczeniu; obejmuje bowiem i przyrostek w ścisłym sensie (t. j. k, a pierwotnie ьk) i zakończenie rodzajowe (a).
Zakończenia rodzajowe przymiotników są właściwie następujące: na rodzaj męski — nic, (pierwotnie ъ); na żeński — a; na nijaki — po twardych spółgłoskach o, po miękkich e; np. wart, warta, warto; kontent, kontenta, kontento.
[…] W taki to sposób powstały w mowie Jafetidów zakończeniá rodzajowe […].
Zakończenie [...] 2. część końcowa, koniec: Zakończenie wyrazu = część jego w źródłosłowie, końcówka. Zakończenie przypadkowe, rodzajowe.
Rodzajowy I. przym. od Rodzaj: Wyraz R[odzajowy] znaczy kilka gatunków pod jednym rodzajem zamkniętych, np. zwierz Kop. [...] Nazwa rodzajowa (= imię pospolite). Różnica rodzajowa. Zakończenie rodzajowe wyrazu.