Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

harmonia (języka)

Hasło w cytatach: harmonia, harmonia języka
Język: polski

Cytaty

Nauka pokazująca, ile czasu łożyć trzeba na wymówienie zgłosek jakiego wyrazu, zowie się Iloczasem. Nauka ta należy do wymawiania, bo składa znaczną część harmonii, gdy jéj prawidła będą zachowane […].

Przymiotniki, radzi Brodziński kończyć w 6tym przypadku, w liczbie mnogiéj, w rodzaju męzkim, na emi, nie na imi (wielkiemi ludźmi, nie wielkimi ludźmi); bo tego wymaga harmonia języka (str. 372-378).

Cycero i Kwintylian użalają się, iż równobrzmiące grammatyczne zakończenia w języku łacińskim, są częstokroć przeciwne harmonii języka.

Dodatnia w Słowach. 1e. Daje się końcowe y dla skrócenia lub harmonii, np. uczymy, nauczymy, zamiast uczym, nauczym. 2e W niektórych słowach z przyimków złożonych, wtrąca się e dla łatwiejszego i dźwięczniejszego wymawiania, np. odegnać, nadebrać zamiast odgnać, nadbrać.

Budowa, rozwój i udoskonalenie języka polskiego poléga na zasadach dźwięczności (eufonii, harmonii).

[...] W pierwszych dwóch razach miękną gardłowe dla miękkiéj natury głosek n, sz [...]; w ostatnim zaś razie tylko dla harmonii, tj. dla uniknienia zbiegu dwóch gardłowych: dlatego to przemienia się w tym ostatnim razie ę na ą jak przy stwardzeniu spółgłosek [...].

Przeciwny więc zasadom harmonii jest układ wyrazów w tych zdaniach: Nie umiem wypowiedzieć, jak przelękłam się.

Wprawdzie dwójka u nas w naukowo uważając, wcale nie przeszkadza dla harmonji w mowie i pisowni naszej, tylko tyle że więcej miejsca zajmuje i jest niemiecką jak nam zarzucają.

Żaden wyraz obcy, różniący się formą i jiloczasem od wyrazów polskich, nie może mieć miejsca w pisowni polskiej; chyba że przybierze formę i jiloczas zupełnie polski i nie będzie psuć harmonji i piękności naszej mowy i okaże się koniecznym w stosunkach, jako to nazwy krajów obcych po łacinie używane.