Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

significatio activa

Hasło w cytatach: activa significatio, significatio actiua
Język: łaciński
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

[Significatio] activa quid est? Quae verbum regit post se accusativum hominis ut amo parentes.

[Czym jest [znaczenie] czynne? To takie, w którym czasownik rządzi położonym po nim słowem w bierniku [dosł. biernikiem człowieka], jak "amo parentes" ('kocham rodziców').]

[Significatio] Activa, Qiae venit à verbo Generis Activi, Ut; Verberans.

[Znaczenie czynne, które pochodzi od czasownika rodzaju czynnego, np. "verberans" ('chłoszczący').]

Quae Participia sunt significationis Activae? Quae à verbis activi generis descendunt.

[Które imiesłowy mają znaczenie czynne? Te, które pochodzą od czasowników rodzaju czynnego.]

Paradigma 1. Verborum impersonalium activae significationis.

Participia Activæ significationis tákże też Gerundia, i Supina, przyjmują Casum suorum Verborum do siebie; jako: Discens literas. Lecturus Ciceronem. Occasio vincendi hostem. Veni ornatum iudices. Non deero ad levandum fortunam tuam. Cic. 5, Epist. 17. extr. Ad placandum Deos 3. Catil. C.I.

Il ne faut pas croire, que tout verbe terminé en or soit un verbe passif, c'est à dire qu'il signifie une passion; car il y en a beaucoup, qui ont; la terminaison en or passive, mais qui ne le sont nullement, aïant la seule signification active. En voici quelques uns.

[...]

Nie trzeba rozumieć, żeby wszystkie verba kończące się na or miały być passiva, to jest znaczyć passją, albowiem wiele jest , ktore mają terminacją na or, ale nie są passiva, mając tylko significationem activam. Jako się niektore z nich tu kładą.

Słowa [...] są wielorakie. Verbum activum. Słowo czynne. Verbum passivum. Słowo bierne. Verbum deponens. Słowo pokładne, które ma zakończenie bierne (terminationem passivam) à znaczenie czynne (significationem activam). Verbum auxiliare. Słowo posiłkowe. Verbum regulare. Słowo foremne. Verbum irregulare. Słowo nie foremne. Verbum personale. Słowo osobiste. Verbum impersonale. Słowo nie osobiste. Verbum neutrum. Słowo nijakie, t.[to] j. [jest] ani czynne, ani bierne. Verbum frequentativum, Carisio, iterativum. Słowo częstotliwe, czyli powtorzyste. Verbum reciprocum. Słowo zaimkowe etc. etc.

Significationes sunt quatu[or], Znaczenia jest czworo, Activa, sprawują[ce], ut mittens, jako posyłający, missurus, mając[y] posłać, passiva, Cierpiące, út mittus, jako p[o]słany, mittendus, mający być posłany, N[eu]tralis, Oddzielne, ut clamans, jako wołają[cy], Communis, Pospolite, út recordans, jako [pa]miętający.