terminów gramatycznych online
znaczenie czynne
Cytaty
Słowa [...] są wielorakie. Verbum activum. Słowo czynne. Verbum passivum. Słowo bierne. Verbum deponens. Słowo pokładne, które ma zakończenie bierne (terminationem passivam) à znaczenie czynne (significationem activam). Verbum auxiliare. Słowo posiłkowe. Verbum regulare. Słowo foremne. Verbum irregulare. Słowo nie foremne. Verbum personale. Słowo osobiste. Verbum impersonale. Słowo nie osobiste. Verbum neutrum. Słowo nijakie, t.[to] j. [jest] ani czynne, ani bierne. Verbum frequentativum, Carisio, iterativum. Słowo częstotliwe, czyli powtorzyste. Verbum reciprocum. Słowo zaimkowe etc. etc.
Imiesłów czasu przeszłégo w słowach foremnych kończących się na ed lub d, lub miasto d na t. [...] Kiedy w Polskim języku używamy Imiesłowów, usłyszawszy, ujrzwaszy i tym podobnych w znaczeniu czynném, do Imiesłowa czasu przeszłégo Anglicy dodają having: w biérnym beeing, który osobliwie w wierszach ostatni prawie, a czasem i w prozie opuszcza się. n.p. Some few by temp'rance taught aproaching slow. To distant fate by easy journeys go. Mało jest tych, którzy przez wstrzemięźliwość z lekka się zbliżając, idą powolnym krokiem ku odległemu przeznaczeniu.
Czas zeszły dokonany znaczenia srzedniego robi się z czasu zeszłego dokonanego znaczenia czynnego przybierając cechę aorystu wtórego.
Ponieważ formę bierną wyrażamy także zaimkiem zwrotnym się, przeto odróżnić należy czasowniki zwrotnie użyte w znaczeniu czynném od zwrotnie użytych w znaczeniu bierném; pierwsze bowiem zamieniają się na imiesłów czynny, drugie zaś na imiesłów bierny, np. Nauki są to słodkie owoce, które się nie dają zebrać = nie dające się zebrać bez pracy i znoju [...].
[…] Práwdą jest, że niektóre przyjimki przeprowádzają słowo nijakie w znaczenie czynne, jako to od nijakiego słowa będę, mamy czynne dobędę […].
[...] Jimiesłów bierny bez pojimka s końcówką rodzaju nijakiego o jest w dzisiejszéj polszczyznie jedyną formą tak zwanego w łacinie słowa składającego (verbum deponens), to jest pozbywającego się znaczeniá biernego i przybierającego znaczenie czynne słowa nieosobistego na wzór łacińskich jimiesłowów [...].
Przy odmianie czasowników rozróżniamy: 1. znaczenie czynne i bierne, np. kocham, jestem kochany - biłem, byłem bity 2. postać rzeczowną i przymiotną każdego czasownika, np. kochać, kochany-a-e; bić. bity-a-e.