Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

ucześnik

Hasło w cytatach: uczesnicy, uczesnik, uczęśnik
Język: polski
Dział: Morfologia, Części mowy (współcześnie)

Cytaty

Participium – uczesnik.

UCZĘŚNIK [...] – 2) gram. uczęśnik participium RN (k. tyt.); uczęśnik, ktore część bierze od nomen i część od verbum (sv. participium) R y6 (mg); dwa uczęśnicy duo participia R y6 (mh; av. participium).

Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imię, Namiástek, Słowo, Przysłowie, Uczesnik, Złączenie, Przekłádánie, Wdánie.

PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium, Participium, Coniunctio, Praepositio, Interiectio.

Przez ty bowiem spadki wszelkich rodzájow imioná, namiástkowie, uczesnicy, staczáją się tákim obyczájem.

Per hos enim casus omnium generum nomina, pronomina, participia, declinantur hoc modo.

Ucześnik co jest? Część mowy cząstkę biorąc imienia, cząstkę też słowa. Bierze bowiem od imienia rodzáje y spadki, od słowá lepak czásy i známionowánie, od obydwu liczbę i wyobráżenie. Ucześnikowi wiele przypada?

PArticipium quid est? Pars orationis partem capiens nominis partemque verbi. Recipit enim à nomine genera et casus, à verbo autem tempora et significationes, ab utroq́ue numerum et figuram.

Będzie czyść ucześnik.

Lecturus participium

Pierwsze próby stworzenia ojczystej terminologii zawierały Regulae grammaticales, regimina et constructiones z 1542 r. i wydanie A. Donata z r. 1583.

Terminologia Reguł [...].

Coniugatio — (s)przężenie: verbum activum — sprawiące, sprawujące, modus indicativus — naznaczenie, obyczaj ukazujący, skazujący, coniunctivus — słączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — niez(a)graniczony, participium — uczesnik, tempus praesens — czas niniejszy, praeteritum — przeszły, futurum — przyszły, persona — osoba, persona.