Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przymiotnik

Język: polski
EJO 1999, 475 Definicja współczesna

Leksem o prymarnej funkcji członu zależnego grupy imiennej, semantycznie interpretowanej jako funkcja określenia rzeczownika (funkcja atrybutywna).

Cytaty

Tak w Rzeczownikach jako też w Przymiotnikach, formując Rodzaj żeński od Męzkiego dodać trzeba e nieznamionowane n. p. [...] Marchand Kupiec, Marchande; grand wielki, grande.

Adjectivum. Przymiotnik.

Jedném z tych zakończeń jest ski, którém przekształcamy rzeczownik na przymiotnik, wyrażający wzgląd należności (pan pański, Kraków krakowski).

Polskie słowa wysoki, nizki, blizki, wązki, płaski, slizki, muszą już być w swéj pierwotnéj formie przymiotnikami: tego wymaga natura obrazów, które niemi oznaczamy.

Przymiotnik jest słowem, które wyraża przymiot lub właściwość przedmiotu; np. wieczny Bóg, ogromne słońce, rozumny człowiek.

Najłatwiéj poznać Przymiotniki po tém, że odpowiadają na pytanie jaki? jaka? jakie? a Rzeczownikiem połączone; np. jaki uczeń? pilny uczeń. Jaka matka? troskliwa matka. Jakie pióro? Twarde pióro.

Przymiotniki służą do okréślania właściwości Rzeczowników, a zatém przy nich się znajdują, lub do nich się odnoszą; np. Rozumny człowiek powinien być i cnotliwy.

По значенію своему всѣ слова польскаго языка раздѣляются на 9 частей рѣчи: [...] 2. Имя прилагательное, przymiotnik. [...]

Małą literą początkową pisze się: [...] Przymiotniki, urobione od imienia własnego miejscowości: np. starosta lwowski, województwo lubelskie (ale: Lubelskie, jako obszar dawnego województwa, wielka litera, ob. wyżej 1. b.), łany podolskie i t. p., również przymiotniki urobione od imienia własnego osoby: np. obchód mickiewiczowski, zygmuntowskie czasy, chyba że ten przymiotnik jest nazwą własną: np. plac Sapieżyński, fundacya Skarbkowska.

Przez uszanowanie zaczynamy od wielkiej litery: Pan Bóg, Najwyższy, niech się dzieje wola Jego święta; także mówiąc o ludziach (nie o ich godnościach lub urzędach) z przymiotnikami: Najjaśniejszy Pan, Przewielebny Ksiądz, Pan Starosta, zwłaszcza jeśli do nich samych piszemy; w tym razie i zaimki piszą się wielką literą: Twój przyjaciel, brat Pański i t. p.

Podług przymiotnika dobra" [odmieniają się]: a) nazwiska żon na owa: bratowa, królowa, Radziwiłłowa, b) nazwiska wsi i miast na — owa: Brzozowa, Kolbuszowa.

Wszystkie wyrazy w naszej mowie dadzą się podzielić na dwie grupy: 1. Wyrazy samodzielne t.j. takie, które same przez się mają wyraźne znaczenie (ojciec, dom, praca, żyję, dobry, śpiewać, pięknie itd.).[...] 1. Wyrazy oznaczające przedmioty (rzeczownik). a) Wyrazy oznaczające cechy przedmiotów (przym., czas.). b) wyrazy oznaczające właściwości cech (przysłówek i imiesłów przysłówkowy. [....] Wyrazy, które oznaczają przedmioty niewyraźnie, ogólnikowo, np. on, tamten, nic, coś.... są rzeczownikami zaimkowemi. Wyrazy oznaczające liczbę: pięć, sto, tysiąc... są rzeczownikami liczebnemi. (Szob.)

Cechy przedmiotów oznaczają: Przymiotniki. dobry, biały, czysty... a oznaczają dokładnie. Jeżeli jednak przymiotniki nie oznaczają cech dokładnie np. taki, owaki, jaki? jakiś - nazywają się zaimkami. Oznaczające zaś liczbę lub porządek przedmiotów - liczebnikami.

Liczebniki. Zaliczono do rzeczowników (tysiąc, sto, itd.) i do przymiotników (pierwszy, setny...). (Szober).

Formy przymiotników. Formy rzeczownikowe [...] Formy męskoosobowe i rzeczowe w dekl. przymiot.

Przymiotniki (adjectivos)

Przymiotniki są to wyrazy, które oznaczają przymioty osób lub rzeczy i służą do bliższego określenia rzeczowników.