Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przymiotnik

Język: polski
EJO 1999, 475 Definicja współczesna

Leksem o prymarnej funkcji członu zależnego grupy imiennej, semantycznie interpretowanej jako funkcja określenia rzeczownika (funkcja atrybutywna).

Cytaty

Imiona są wielorakie. Nomen substantivum: Imie istotne, krocej: Istotnik, albo Rzeczownik. Nomen Adjectivum: Imie przyrzutne, przymiotne, krocej Przymiotnik. Nomen proprium: Imie własne czyli szczegulne. Nomen appellativum: Imie nazowne, mianowne, czyli pospolite. Nomen gentile, gentilitium: Imie Narodowe, Rodowe.

[…] W skłánianiu zaś przymiotników h i ɦ miękczą się przed i w dzisiejszéj polszczyznie w ʒ, s […].

[…] Nadto jile razy mianownik liczby mnogiéj rzeczowników męzkich kładziemy s przymiotnikiem lub zajimkiem kończącym się na i […], tyle razy końcówka rzeczownika e nie zawierá w sobie znamieniá rzeczowości n […].

Przymiotnik oznaczá przymiot, włásność jakiéjkolwiek jistoty, lub materyją, s któréj rzecz się skłádá [...]; lub też náleżenie jednéj rzeczy do drugiéj [...]. Użycie przymiotnika w języku jest dwojakie. Używá się bowiem już jako orzeczenie (praedicatum) podmiotu (subjectum) zdaniá; i tak w zdaniach: Bóg jest vsehmocny, złoɣek jest ułomny [...], rzeczownik Bóg, złoɣek [...] są podmiotami zdaniá, którym przywłászczá się pewien przymiot lub włásność oznaczoną przymiotnikami vsehmocny, ułomny [...] za pośrednictwem słowa jest, które w takim razie nazywają gramatycy i logicy łącznikiem (copula), to jest wyrazem łączącym podmiot z orzeczeniem czyli praedikatem, który tu jest oznaczony przymiotnikami [...]. Drugie użycie w mowie przymiotnika odbywá się wtedy, kiedy w myśli naszéj przymiot lub własność jaká stanowi jednę nierozerwaną całość z rzeczownikiem oznaczającym jakąkolwiek jistotę [...]. W powyższych przymiotniki vsehmocny, ułomny, dobry nazywają gramatycy z grecka epitetami, to jest przydáwkami lub przekłádkami. To wyjaśnienie, ściśle rzecz biorąc, náleży włáściwie do Składni (Syntaxis), lecz położyliśmy je tutáj dlá lepszego zrozumieniá budowy przymiotników. Są one piérwotne, pochodne, pojedyncze lub złożone; lecz tymczasem nie o to nám chodzi, tylko o to czy przymiotnik jest opatrzony na końcu pojimkiem, lub używá się w języku naszym bez niego [...].

Przymiotnik jest to część mowy odmienna, oznaczająca przymiot (który ulega zmianie) lub własność (nie dającą się zmienić) jakiejś osoby lub rzeczy, i odpowiadająca na pytanie jaki, jaka, jakie.

Przymiotniki są takie wyrazy, które służą do oznaczenia przymiotu osoby lub rzeczy, czyli rzeczownika i każdej innej części mowy, jeżeli ona jest rzeczownie użytą, np. dobry ojciec, pilny uczeń, pracowity rolnik, waleczny żołnierz, piękny koń, dobra książka, wielki kościół, ostry nóż, zielona łąka, wesołe bydełko, wysoki dom, piękne twoje zaraz itd.

Przymiotnik jest to część mowy odmienna, która nadaje przymiot rzeczownikowi i z nim się zgadza w rodzaju, liczbie, przypadku [...] Przymiotnik odmienia się przez: rodzaje, liczby, przypadki, stopnie i formy.

Przymiotniki oznaczające przymiot tychże wszystkich powyższych.

Trzecia część mowy. "Przymiotniki". Powszechne trzyrodzajowe i trzystopniowe, z przysłówkami takoż trzystopniowemi.

Przymiotnik Stary ra, re. Słowo cierpiętl. Starzec, rzeczownik także Starzec, jim. ze-Starzały ła, łe.

Prawideł przypadkowania rzeczow. i przymiot. mamy 16; zawierają 17,300 rzecz.

W zdaniach nad łacińkie, takoż niepotrzeba więcej określeń jako to: substantivum (domyślaj się nomen) jimie osoby lub rzecz, adjectivum przymiotnik; praedicatum omównik; adpositio (po gr. epitet) dopełniacz czyli załącznik.

Przymiotniki, w których słyszymy końcówkę -ski, pisać zawsze przez s.

PRZYMIOTNIK—ADJECTIVUL

Gradele de comparație.

Adjectivele au 3 grade de comparație: równy (pozitiv), wyższy (comparativ), najwyższy (superlativ).