terminów gramatycznych online
zaimek dzierżawczy
Zaimek dzierżawczy. Pozycyjny (kontekstowy) wariant zaimka osobowego, występujący w pozycji przy rzeczowniku, a więc pełniący składniową funkcję określenia adnominalnego, czyli przydawki.
Cytaty
Zaimki dzierżawcze Oznaczają dzierżenie czyli własność czyję, i odpowiadają na pytanie czyj? Przymiotne: mój, twoj, jego, swój, nasz, wasz, ich.
Zaimki dzierżawcze okazują, że jaka osoba działająca posiada czyli dzierży jakiś przedmiot; np. Gdy rzeknę: twój koń, wtedy Zaimek dzierżawczy: twój okazuje, że druga osoba działająca: ty posiada ten przedmiot: koń.
Zaimki dzierżawcze są następujące: mój, twój, jego, jéj, nasz, wasz, ich, swój.
Zaimki dzierżawcze [...] są zastępcami Posiadaczów Zaimków osobistych; albowiem jeżeli 1sza osoba liczby pojedynczéj: ja dzierży czyli posiada jakiś przedmiot, na pytanie: czyj ten przedmiot? odrzéc by powinna mówiąca osoba Posiadaczem: mnie; stąd powstał Zaimek dzierżawczy: mój,-ja,-je.
Wszelkie zajimki oznaczające osobę 3cią dzielą gramatycy według jich znaczeniá jak następuje: 3. Zajimki dzierżáwcze (pronomina possesiva), zostające w etymologicznym związku z zajimkami tak osobistemi, jak i ze zwrotnym, jako to: mój, tvój, svój, nas, vas. Te zajimki, przydáwane do rzeczowników, oznaczają włásność czyli dzierżenie lub náleżytość rzeczy do jednéj lub do kilku osób [...]. Zajimek tedy svój jest zwrotny, dzierżáwczy i może oznaczać włásność każdéj ze trzech osób [...].
Zajimki dziérżáwcze są wszystkie pochodne; przeto nim podámy wzorzec jich skłánianiá, zastanowim się nad sposobem jich tworzeniá się w języku naszym […].
[...] Jakoż nie mámy przysłówków pojedyńczych od przymiotników oznaczających materyją lub masę, s któréj rzecz jaká jest zrobioná, jako to: [...] złoty, stálovy, srebrny [...] itd., jako téż przymiotniki oznaczające náleżenie do czegoś, czyli jednym słowem wszelkie przymiotniki dzierżáwcze, jako to: ojcóv, panóv, królóv [...] itd. Jednakże przymiotników dzierżáwczych, tak jak i zajimków dzierżáwczych celowniki liczby pojedyńczéj w rodzaju nijakim wchodzą, jakośmy to powyżéj widzieli, s przyjimkiem po w skłád wyrażeń przysłówkowych, np. po paɳsku, po królevsku [...] itd. Nakoniec przymiotniki dzierżáwcze s przyjimkiem z i dopełniáczem bezpojimkowym składają wyrażeniá przysłówkowe, jako to: s paɳska, s ɦłopska [...].
Zaimek dzierżawczy oznacza dzierżenie czyli posiadanie jakiejś rzeczy: mój-a-e, twój-a-e, nasz, wasz, jéj, ich i t.d.
[Zajimki] Dzierżawcze.
Moj Moje-jé
Mojego Mojéch
Mojemu Mojém [...]
Twój Twoje-jé
Twojego Twojéch
Twojemu Twojém [...]
Je
Jego Jéch
Jemu Jém [...].
Jeżeli kto szuka i pyta nas, wnet zapytujemy: kto. co! kogo czego? Mamy zatem zajimek 1 szukający, 2 wskazujący bliżej, 3 wskazujący dalej, 4 wsk. najdalej, 5 osobisty Sam, 6 Względny który, 7 osobowy objasniający Ja, Ty, 8 Dzierżawczy, 9 przymiotnikowy Jaki, Jaka. Odp. Taki, Taka, 10 własności czyj, czyja; 11 nieokreslne rozmaite.
Zaimki dzierżawcze (pronomes possessivos) są:
- meu mój, minha moja, meus moi, minhas moje;
- teu twój, tua twoja, teus twoi, tuas twoje; [...].
Ze względu na znaczenie dzielimy zaimki na: a) osobowe (ja, ty, my, wy...), b) zwrotne (siebie, sobie, się ...), c) dzierżawcze (mój, moja, moje...), d) wskazujące (ten, ta, to, on, ów, tamten...), e) względne (który, która, które, jaki...), f) pytające (jaki? który?...), g) nieokreślne (ktoś, czyjś, jakiś...).