terminów gramatycznych online
zaimek dzierżawczy
Zaimek dzierżawczy. Pozycyjny (kontekstowy) wariant zaimka osobowego, występujący w pozycji przy rzeczowniku, a więc pełniący składniową funkcję określenia adnominalnego, czyli przydawki.
Cytaty
Zaimki są piąciu rodzajów [...] dzierżawczé są dwojakié łączącé się i niełączącé się z rzeczownikami. Łączącé się my mój moja, mojé moi mojé; thy twój twoja twojé twoi twojé; his jégo; her jéj; its tego jego; our nasi nasze; your wasi waszé, their ich. Niełączącé się są mine mój, moja, mojé, moi, mojé; thine twój twoja twojé, twoi, twojé; his jégo; her jéj, óurs nasz nasza naszé; yours wasz, waszá, waszé, wasi waszé; theirs ich tych.
Zaimki dziérżáwcze złączné są jakośmy już powiedzieli my, thy, his, her, our, your, their.
Zaimki dziérżawcze rozłączné kładą się samé n.p. whose book is this, czyjá to jest książka it is mine mojá.
Zaimki dzielą się na sześć gatunków:
1) Na osobiste (personalia), np. ja, ty, on [...].
4) Na dzierżawcze (possessiva), np. mój, twój, swój, nasz, wasz.
Zaimki Dzierżawcze, ukazujące, Pytające, Bezokoliczne, które są łączące, kładą się przed Rzeczownikami.
[Pronomina] Possesiva. [Zaimki] Dzierżawcze.
Zaimki od różnego swego znaczenia dzielą się na 1) osobiste, 2) dzierżawcze, 3) ukazujące, 4) pytające, 5) odpowiadające, 6) względne.
Gdy mówimy o rzeczy jakiéj, i tę bądź sobie, bądź komu innemu przysądzamy, wzgląd takowy rzeczy do osób, wydajemy przez zaimki dzierżawcze.
Zaimki dzierżawcze Oznaczają dzierżenie czyli własność czyję, i odpowiadają na pytanie czyj? Przymiotne: mój, twoj, jego, swój, nasz, wasz, ich.
NB. W 1szym przykładzie przed i, w 2gim przed lecz, widzimy kropkę, i te spójniki jak wszystkie inne, nie zrywają związku między okresami. Kładźmy ją więc gdzie się kończy wiązadło zdaniowe wyrazów, a w nich myśl zupełna. Tym sposobem nie nadużyjemy jej kładzenia, choćby nawet przed zaimkami ukazującemi, lub pytalnemi, lub dzierżawczemi.
Zaimki dzierżawcze okazują, że jaka osoba działająca posiada czyli dzierży jakiś przedmiot; np. Gdy rzeknę: twój koń, wtedy Zaimek dzierżawczy: twój okazuje, że druga osoba działająca: ty posiada ten przedmiot: koń.
Zaimki dzierżawcze są następujące: mój, twój, jego, jéj, nasz, wasz, ich, swój.
Zaimki dzierżawcze [...] są zastępcami Posiadaczów Zaimków osobistych; albowiem jeżeli 1sza osoba liczby pojedynczéj: ja dzierży czyli posiada jakiś przedmiot, na pytanie: czyj ten przedmiot? odrzéc by powinna mówiąca osoba Posiadaczem: mnie; stąd powstał Zaimek dzierżawczy: mój,-ja,-je.
Zaimki dzierżawcze odmieniają się przez liczby, przez rodzaje tylko w trzéciej osobie liczby pojedyńczéj, równie jak zaimki osobiste od których pochodzą. Nie odmieniają się zaś przez przypadki, wyjąwszy przez dodanie przyimka of na drugi, a to na trzeci przypadek. Jedne z nich łączą się zawsze z następującym po sobie rzeczownikiem, i dla tego są nazwane łączne; drugie stoją same przez się i dlatego nazywają się samoistne.
Zaimki dzierżawcze piérwszéj i drugiéj osoby liczby pojedynczéj i wszystkich trzech liczby mnogiéj, będąc nieodmienne, są bardzo łatwe w użyciu. Zaimki także trzéciej osoby liczby pojedynczéj, nie mają w sobie nic trudnego, wyrażając równie jak polskie, płeć posiadacza, bez żadnego względu na rodzaj rzeczy w posiadaniu będącéj. Ta tylko w nich zachodzi różnica, że w tym ostatnim nie daje się żadnego względu na to czy rzecz należy do osoby, o któréj mowa, czy też do innéj jakiéj, jak to my Polacy czynimy.
Zaimki dzierżawcze odmieniając się tylko w trzeciej osobie liczby pojedynczéj przez rodzaje, zgadzają się w niéj z rodzajem posiadacza; odnoszące się zaś do pierwszéj i drugiej osoby liczby pojedynczéj, tudzież do wszystkich trzech liczby mnogiéj, pozostają nieodmienne bez względu na rodzaj i liczbę posiadaczów lub rzeczy w posiadaniu będących. [...] Rzeczom nieżywotnym przeniesionym do rzędu istot żyjących [...] dodaje się jeżeli tego potrzeba zaimek dzierżawczy rodzaju męzkiego lub żeńskiego, podług tego jak uosabiając je nadajemy im rodzaj męzki lub żeński. [...] Anglicy używają zawsze zaimka dzierżawczego, mówiąc o częściach ciała ludzkiego, o władzach umysłu lub innych przymiotach ludzkich.
Zaimki dzierżawcze są te, które zastępują miejsce osób dzierżących, czyli tych, których rzecz jaka jest własnością; te są: mój, moja, moje; twój, twoja, twoje; swój, swoja, swoje; nasz, nasza, nasze; wasz, wasza, wasze; jego, jéj, jego; ich.
Wszelkie zajimki oznaczające osobę 3cią dzielą gramatycy według jich znaczeniá jak następuje: 3. Zajimki dzierżáwcze (pronomina possesiva), zostające w etymologicznym związku z zajimkami tak osobistemi, jak i ze zwrotnym, jako to: mój, tvój, svój, nas, vas. Te zajimki, przydáwane do rzeczowników, oznaczają włásność czyli dzierżenie lub náleżytość rzeczy do jednéj lub do kilku osób [...]. Zajimek tedy svój jest zwrotny, dzierżáwczy i może oznaczać włásność każdéj ze trzech osób [...].
Zajimki dziérżáwcze są wszystkie pochodne; przeto nim podámy wzorzec jich skłánianiá, zastanowim się nad sposobem jich tworzeniá się w języku naszym […].
[...] Jakoż nie mámy przysłówków pojedyńczych od przymiotników oznaczających materyją lub masę, s któréj rzecz jaká jest zrobioná, jako to: [...] złoty, stálovy, srebrny [...] itd., jako téż przymiotniki oznaczające náleżenie do czegoś, czyli jednym słowem wszelkie przymiotniki dzierżáwcze, jako to: ojcóv, panóv, królóv [...] itd. Jednakże przymiotników dzierżáwczych, tak jak i zajimków dzierżáwczych celowniki liczby pojedyńczéj w rodzaju nijakim wchodzą, jakośmy to powyżéj widzieli, s przyjimkiem po w skłád wyrażeń przysłówkowych, np. po paɳsku, po królevsku [...] itd. Nakoniec przymiotniki dzierżáwcze s przyjimkiem z i dopełniáczem bezpojimkowym składają wyrażeniá przysłówkowe, jako to: s paɳska, s ɦłopska [...].
Zaimki dzierżawcze, wyrażają w czyjem posiadaniu rzecz jakaś się znajduje.
Zaimki dzierżawcze zastępują miejsce istot, których rzecz jaka jest własnością […].
Zaimki, według wewnętrznéj swéj istoty, dzielą się na osobiste, zwrotny, dzierżawcze, pytające, względne, wskazujące i nieokreślne.
Zaimki dzierżawcze są te, które oznaczają, w czyjem posiadaniu lub dzierżeniu znajduje się ta rzecz, o której mowa, np. ten kapelusz jest mój, ta książka jest twoja, on ma pióro swoje.
Zaimek dzierżawczy oznacza dzierżenie czyli posiadanie jakiejś rzeczy: mój-a-e, twój-a-e, nasz, wasz, jéj, ich i t.d.
[Zajimki] Dzierżawcze.
Moj Moje-jé
Mojego Mojéch
Mojemu Mojém [...]
Twój Twoje-jé
Twojego Twojéch
Twojemu Twojém [...]
Je
Jego Jéch
Jemu Jém [...].
Jeżeli kto szuka i pyta nas, wnet zapytujemy: kto. co! kogo czego? Mamy zatem zajimek 1 szukający, 2 wskazujący bliżej, 3 wskazujący dalej, 4 wsk. najdalej, 5 osobisty Sam, 6 Względny który, 7 osobowy objasniający Ja, Ty, 8 Dzierżawczy, 9 przymiotnikowy Jaki, Jaka. Odp. Taki, Taka, 10 własności czyj, czyja; 11 nieokreslne rozmaite.
Innemi wyrażamy posiadanie czyli dzierżenie jakiejś rzeczy, np. to moja książka — wasz dom — nasze ogrody — i dla tego nazywają się [zaimkami] dzierżawczemi.
Zaimki dzierżawcze wyrażają posiadacza lub sprawcę czegoś, albo inaczej: określają do kogo należy lub w czyim posiadaniu (czyli dzierżeniu) pewien przedmiot się znajduje.
Zaimki dzierżawcze (pronomes possessivos) są:
- meu mój, minha moja, meus moi, minhas moje;
- teu twój, tua twoja, teus twoi, tuas twoje; [...].
Zaimki dzierżawcze — mój, twój, swój; jego, jej, jego; nasz, wasz, ich — odpowiadają na pytanie czyj? — czyja? — czyje? w czyjem posiadaniu, czyją własnością jest rzecz, o której mowa.
Zaimek. Zaimki rzeczowne, przymiotne i przysłowne. Zaimki odpowiednikowe. Zaimki osobowe, zwrotne, dzierżawcze, wskazujące, względne, pytające i nieokreślone.
Ze względu na znaczenie dzielimy zaimki na: a) osobowe (ja, ty, my, wy...), b) zwrotne (siebie, sobie, się ...), c) dzierżawcze (mój, moja, moje...), d) wskazujące (ten, ta, to, on, ów, tamten...), e) względne (który, która, które, jaki...), f) pytające (jaki? który?...), g) nieokreślne (ktoś, czyjś, jakiś...).
★Zaimki (pronomina) - wyrazy zastępujące imiona i przysłówki: [...] C. ★Osobowe (personalia), np. ja, ty, ★zwrotne (reflexiva), np. się, ★dzierżawcze (possesiva), np. mój, ★wskazujące (demonstrativa), np. ten, ★względne, np. który, ★pytające (interrogativa), np. kto?, ★nieokreślone, nieoznaczone (indefinita), np. ktoś.
[Zaimki] dzierżawcze: mój, twój, nasz, wasz, swój, czyjś, czyj bądź, cokolwiek, lada czyj, czyj.