Historical dictionary
of grammatical terms online

zaimek dzierżawczy

Language: polski
EJO 1999, 656 Contemporary definition

Zaimek dzierżawczy. Pozycyjny (kontekstowy) wariant zaimka osobowego, występujący w pozycji przy rzeczowniku, a więc pełniący składniową funkcję określenia adnominalnego, czyli przydawki.

Quotations

Zaimki są piąciu rodzajów [...] dzierżawczé są dwojakié łączącé się i niełączącé się z rzeczownikami. Łączącé się my mój moja, mojé moi mojé; thy twój twoja twojé twoi twojé; his jégo; her jéj; its tego jego; our nasi nasze; your wasi waszé, their ich. Niełączącé się są mine mój, moja, mojé, moi, mojé; thine twój twoja twojé, twoi, twojé; his jégo; her jéj, óurs nasz nasza naszé; yours wasz, waszá, waszé, wasi waszé; theirs ich tych.

Zaimki dziérżáwcze złączné są jakośmy już powiedzieli my, thy, his, her, our, your, their.

Zaimki dziérżawcze rozłączné kładą się samé n.p. whose book is this, czyjá to jest książka it is mine mojá.

Zaimki dzielą się na sześć gatunków:

1) Na osobiste (personalia), np. ja, ty, on [...].

4) Na dzierżawcze (possessiva), np. mój, twój, swój, nasz, wasz.

NB. W 1szym przykładzie przed i, w 2gim przed lecz, widzimy kropkę, i te spójniki jak wszystkie inne, nie zrywają związku między okresami. Kładźmy ją więc gdzie się kończy wiązadło zdaniowe wyrazów, a w nich myśl zupełna. Tym sposobem nie nadużyjemy jej kładzenia, choćby nawet przed zaimkami ukazującemi, lub pytalnemi, lub dzierżawczemi.

Inne rodzaje zaimków, czyli raczéj przymiotników zaimkowych, są te: [...] 9) Dzierżawczemi téż powyższe zaimki się nazywają, do których tylko trzecio-osobowy dodać należy: jego, jéj, jégo, onego, onéj, onégo, ich, onych tylko w 4tym Skł. używające się dla oznaczenia własności.

Zaimki dzierżawcze, wyrażają w czyjem posiadaniu rzecz jakaś się znajduje.

[Zajimki] Dzierżawcze.

Moj Moje-jé

Mojego Mojéch

Mojemu Mojém [...]

Twój Twoje-jé

Twojego Twojéch

Twojemu Twojém [...]

Je

Jego Jéch

Jemu Jém [...].

Jeżeli kto szuka i pyta nas, wnet zapytujemy: kto. co! kogo czego? Mamy zatem zajimek 1 szukający, 2 wskazujący bliżej, 3 wskazujący dalej, 4 wsk. najdalej, 5 osobisty Sam, 6 Względny który, 7 osobowy objasniający Ja, Ty, 8 Dzierżawczy, 9 przymiotnikowy Jaki, Jaka. Odp. Taki, Taka, 10 własności czyj, czyja; 11 nieokreslne rozmaite.

Innemi wyrażamy posiadanie czyli dzierżenie jakiejś rzeczy, np. to moja książka — wasz dom — nasze ogrody — i dla tego nazywają się [zaimkami] dzierżawczemi.

Zaimki dzierżawcze wyrażają posiadacza lub sprawcę czegoś, albo inaczej: określają do kogo należy lub w czyim posiadaniu (czyli dzierżeniu) pewien przedmiot się znajduje.

Zaimki dzierżawcze (pronomes possessivos) są:

  1. meu mój, minha moja, meus moi, minhas moje;
  2. teu twój, tua twoja, teus twoi, tuas twoje; [...].

Zaimki dzierżawczemój, twój, swój; jego, jej, jego; nasz, wasz, ich — odpowiadają na pytanie czyj?czyja?czyje? w czyjem posiadaniu, czyją własnością jest rzecz, o której mowa.