Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

mowa codzienna

Hasło w cytatach: codzienna mowa
Język: polski
Dział: Ogólnojęzykowy (współcześnie)

Cytaty

Z tych sześciu obserwowanych form druga jest zwykłą formą mowy codziennej, jakkolwiek może wydawać się to nieprawdopodobnem, ostatnia zdarza się nietylko w gwarze ludowej, lecz jest zwykłą przy pospiesznem liczeniu np. od 20 do 30.

Wyrazy, często używane i w codziennej mowie, częściej mają czysto fonetyczną formę, np. reumatyzm, forma ludowa reumatys, rornatys; wyrazy naukowe wymawia się starannie [...].

Nowy wielki dykcyonarz JMci X. Daneta opata, francuski, łaciński y polski", w dwu tomach foljo. str. 569 i 598, w Warszawie r. 1743-1745 (opracował go po polsku pijar ks. Dymitr Kola), gdzie także podano wiele synonimów polskich oraz wyrażeń z mowy codziennej np. Ten chory ze wszystkich sił się spieszy, w czwał bieży do zgonu swego, jako się mowi pospolicie, zmierza do końca, ma się ku końcowi.

Wyżej zaznaczyliśmy, że w tłumaczeniu Sielanek Gessnera z roku 1800 jeszcze przeważają imiesłowy na -niony i dopiero w późniejszych latach w. XIX zaczynają się mnożyć formy nowe nie tylko w języku literackim, ale silniej jeszcze może w gwarach i w mowie codziennej; liczne tego przykłady przytacza Oesterreicher.

Mowa ż IV, CMs. mowie, lm D. mów 1. «zasób wyrazów, wyrażeń, zwrotów i form używanych w celu porozumiewania się» a) «przez członków jednego narodu, społeczeństwa»: [...] b) «przez mieszkańców pewnego regionu, przez osoby należące do pewnego środowiska; charakterystyczny dla pewnej epoki; uzależniony od sytuacji i charakteru wypowiedzi». [...] ∆ Mowa potoczna, codzienna «sposób porozumiewania się w życiu codziennym, odznaczający się mniejszą niż w języku literackim dbałością o dobór słów, zwrotów i konstrukcji składniowych».