terminów gramatycznych online
kreskowanie
Cytaty
VI. Co do Kreskowania głoski ó.
Nareście pisali bez kreskowanie a, e, najsławniejsi Autorowie Polscy, Krasicki, Naruszewicz, Dmochowski, i wielu jeszcze żyjących, tak piszą, a przecie są powszechnie zrozumianemi.
Notata. Kreskowanie.
Jeżeli więc znajdują się dawne rękopisma i druki, w których samogłoski nie są kréskowane, nie można ztąd wnosić, że kréskowanie samogłosek było wówczas wymysłem niektórych tylko pisarzów.
Jeżeli głoskę a wymawiamy teraz wszędzie otwarto, kréskowanie jéj ani pomoże do harmonii języka, ani rozróżni znaczenia wyrazu, ani posłuży za skazówkę w prawidłach grammatycznych.
M'; kréskowanie téj spółgłoski, 551.
Głoski kréskowane ć, ś, ź nie ciérpią po sobie żadnéj samogłoski i piszą się tylko przed spółgłoską, albo na końcu wyrazu. W razie gdy się wyraz przedłuża głoski te tracą kréskowanie i przybiérają wyraźne i […].
Z drugiéj strony, gdy przy formowaniu odmian grammatycznych, spółgłoska wpływająca na kréskowanie przyłączy się do o, kreskować tę samogłoskę potrzeba, np. wo-da, wód, noga, nóg.
[...] Bo s przyjęciem głosek ą, ł zaradził cáłkowicie potrzebie oznaczaniá tych polsko-słowiańskich brzmień, jakie one po dziś dzień oznaczają, przez wprowadzenie zaś Seklucyjanowego ᵷ byłby jéj nie zaradził cáłkowicie, kiedy na jinne spółgłoski pieszczone ć, ś, ń itd. nie miáł zarazem na podorędziu pojedyńczych jednolitych postaci, lecz oznaczać je musiáł kréskowaniem [...].
[…] Mylnie zatym autor Piśmiennictwa w drugim tomie […] podaje r. 1734, około którego miano zaprzestać kréskowaniá samogłoski a.
Miękkość spółgłosek polskich oznacza się trojakim sposobem, albo: 1. przez osobne głoski czyli litery, jak: l, rz, c, cz, itd. np. był, byli; ręka, ręce; noga, nodze; 2. przez dopisywanie głoski i, np. konie, ciotka; 3. przez kréskowanie i kropkowanie, np. koń, cień, łokieć, Boże! itd.
Zarzucono już kreskowanie na końcu wyrazu spółgłosek b’ p’ w’ f' , raz dlatego, że w wymowie nie nie słychać zmiękczenia tych głosek, po wtóre aby nie mnożyć do zbytku krések i kropek nad literami.
§ 357. Kreskowanie samogłosek. W głosowni była mowa o samogłoskach pochylonych á, é, ó [...]. W piśmie samogłoski te oznaczano dawniej kreskowaniem. Kreskowanie to po dziś dzień ogólnie zachowane zostało tylko co do samogłoski ó, wymawianej jak u [...]. Co zaś do samogłosek á i é, to kreskowania tych liter zaniechano.