of grammatical terms online
rzeczownik zbiorowy
Rzeczowniki zbiorowe (collectiva) są to formacje odrzeczownikowe oznaczające zbiory przedmiotów nazwanych przez podstawę słowotwórczą, np. ptactwo 'zbiór ptaków'.
Quotations
Rzeczowniki tak zwane zbiorowe, które pod postacią pojedynczéj liczby zawierają liczbę mnogą np. szlachta, bracia, księża itp.
Biernik pierwiastkową postać dochowuje [...] w Rzeczownikach zbiorowych; np. naród, lud, gmina, tłum, dobytek, drób'.
Wyrazy księża, bracia uważane dawniéj za rzeczowniki zbiorowe liczby pojedyńczéj, biorą się teraz w znaczeniu liczby mnogiéj.
Ze względu na znaczenie imienia rzeczownego dzielimy je na: [...] zbiorowe oznaczające ogólnie wiele osób lub rzeczy razem zebranych.
Samą pojedyńczą liczbę mają rzeczowniki: zbiorowe jak: rycerstwo, rodzeństwo, państwo, (pan i pani), duchowieństwo, szlachta.
W pisowni koniecznie się wymaga, zamieniając rzeczowniki męskie, żeńskie, i średnie na zbiorowe, nie kaleczyć składu rzeczowników tychże, gdzie z, dz, c, na końcu jest rzecz. zostaje niezmienną, osobliwie w następnych rzecz. Mąż, męża męz-stwo; męż-ny, a nie męsny męstwo i t. d.
Naród – szlachta – dziatwa – wojsko – stado – gromada – zboże – kwiecie [...].
Rzeczowniki powyższe oznaczają zbiór osób lub rzeczy; nazywają się przeto rzeczownikami zbiorowemi.
Rzeczowniki zbiorowe, oznaczające masę, lub przedmioty, w których odróżniamy części składowe; np. tłumu, gminu, ludu, narodu, orszaku, pułku, kraju, ogrodu...
u w końcówkach mają w II. przyp. l. p. r. m. rzeczowniki [...] umysłowe, nazwy pojęć oderwanych, jak np. umysłu, rozumu, talentu, przypadku, gniewu, żalu itp. oraz zbiorowe, oznaczające masę, lub przedmioty, w których odróżniamy części składowe: tłumu, gminu, ołowiu, dworu, boru, lasu, roku [...].
Rzeczownik. Rzeczowniki zmysłowe i oderwane (umysłowe), rzeczowniki pospolite i własne, rzeczowniki zbiorowe i jednostkowe.
Osobną gromadę wśród rzeczowników tworzą tzw. zbiorowe, które uwydatniają wielkość, mnogość, złożoność przedmiotu, np. młodzież to 'zbiór dziewcząt i chłopców', dziatwa - 'zbiór dzieci', państwo - to 'pan i pani' lub 'więcej panów i pań', kozactwo to 'wielość Kozaków'.