terminów gramatycznych online
przedrostek
Zob. afiks
Cytaty
>| Przedrostek.
Pomiędzy temi cząstkami morfologicznemi najważniejszą jest zgłoska, w której tkwi główne znaczenie wyrazu, czyli jego pierwiastek [...]. Dodane do niej inne cząstki na początku, czyli przedrostki, (na-uk-a, wy-ucz-yć), i na końcu, zwane przyrostkami, (na-uk-a, ucz-eń, na-uk-owy), tworzą zwykle wyrazy.
Gdy po samogłosce następuje dwie lub więcej spółgłosek, wówczas bierze się pod uwagę pierwiastek, przedrostek dodany na początku i przyrostki końcowe wyrazu i dzieli się wyraz tak, ażeby jego części morfologiczne nie były rozrywane [...] np. oddziela się pierwiastek od przedrostka: bez-ład, nad-miar, roz-dać [...] Oddziela się przyrostek od pierwiastku: głów-ka, głos-ka, gło-śny, naj-waż-niej-szy, wóz-ka, pisz-cie, grud-nia.
§ 70. Przypatrzmy się raz jeszcze umieszczonym powyżej przykładom stopniowania przymiotników, a obaczymy, że stopień wyższy tworzy się od tematu przymiotnika za dodaniem końcówki (przyrostka) szy lub ejszy, np. słab-szy, ściśl-ejszy. Stopień najwyższy tworzy się tak samo, tylko na początku wyrazu dodajemy jeszcze tak zwany przedrostek naj, np. naj-słab-szy, naj-ściśl-ejszy.
Przedrostek – przyrostek – wrostek. Przyrostek żywy i martwy. Przyrostek (słowotwórczy) i przyrostek fleksyjny (końcówka).
Rdzeń rzadko kiedy stanowi zrozumiały wyraz. Zwykle przybiera on głoski lub całe zgłoski przed i po sobie. o (przedrostek) — √ogrod (rdzeń) — nik (przyrostek słowotwórczy) w dop. o - grod - nik -a (przyrostek fleksyjny)
Przedrostek, p. wyrazy I B.
I. Części wyrazów: [...] B. Słowotwórcze: [...]
2) ★przyrostki (afiksy, sufiksy) słowotwórcze, części wyrazów, urabiające pewne ich kategorje, np. nazwy osób działających, czasowniki dokonane i t. p.: ★przedrostek (prefiks) dodany przed pniem, np. wy-jechać, ★wrostek (infiks) dodany w środku pnia i ★przyrostek (sufiks), dodany po pniu, np. płot-ek.
Rozmaite wyrazy z różnym rdzeniem mają przed nim taką samą cząstkę, np. przebić, przepis, przeliczyć; zabrać, zamorski, zadania itp. Tę cząstkę wyrazu nazywa się przedrostkiem.
Także przedrostek nadaje wyrazowi, w którego skład wchodzi, pewne określone znaczenie.