Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rodzaj czynności chwilowy

Hasło w cytatach: chwilowy rodzaj czynności, rodzaj chwilowy czynności
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • Nauka o budowie wyrazów (słowotwórstwo): Szob/1923
  • Nauka o wyrazie: Kl/1939

Cytaty

Przez przebieg czasowy czynności rozumieć należy czas, zużywany przez rozwijającą się czynność. Czas ten może się składać z jednego tylko momentu: wtedy mamy rodzaj chwilowy, czyli momentalny czynności, nap. mrugnąć, kichnąć, ziewnąć, trzasnąć, krzyknąć... Rodzaj momentalny wyraża czynności chwilowe, doraźne, które się dokonywają w jednem okamgnieniu. Szybkość przebiegu takich czynności sprawia, że zakres ich trwania bywa zawsze wyczerpany, to też rodzaj momentalny bywa jednocześnie rodzajem dokonanym.

Różnicę czynności lub stanu pokazuje takie zestawienie: napiszę - będę pisać, przyniosę - będę nosić [...] Zestawione parami czasowniki nazywają tę samą czynność lub ten sam stan, odnoszą się tak samo do przyszłości, jednak ich znaczeniowa różnica jest wyraźna. Kiedy mianowicie czasowniki pierwsze w parze nazywają chwilowy rodzaj czynności (stanu) - czasowniki drugie w parze przedstawiają rodzaj ciągły.