Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

forma zaimkowa

Hasło w cytatach: formy zaimkowe, zaimkowe formy
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

— Powstanie przeto trzech wymienionych form tanim, taniemi i tanich, przyszło w ten sposób do skutku, że do odpowiednich im form rzeczownych: taniem, taniami, taniom, taniam, i taniach, po odtrąceniu ich zakończeń (em, ami, om, am i ach) przyczepiły się odpowiednie formy zaimkowe: im, imi, ich, i złożyły razem z niemi tań-im, tań-imi, tań-ich.

[…] W greczyznie mianowników nijakich form zajimkowych odpádá podobnie s pozostawieniem spójki o znamię bierności czyli rzeczowości, spółgłoska t […].

Dodać trzeba, że różnica między N. a M l. p. r. m. i n. tym — tem, jim — jem w, ciągu w. XV zaczęła się zacierać, skąd powstały późniejsze wahania w sposobie pisania tych form zaimkowych.

Znamy jednak tylko formy zaimkowe i partykuły o takim wyglądzie, a te tworząc normalnie grupy z innemi wyrazami, stosują się do ogólnej zasady i miały jery mocne lub słabe.

Niejasnemi są też formy zaimkowe wszytek, wszystek a także wszyciek (oboczności już psałterza Florjańskiego) z pochodnym suf. -itъkъ, -istъkъ, -itьkъ niewiadomego pochodzenia.

N. pl. n. w XIV i XV w. ma końcówkę prawidłową -a, np. moja, ma i t. d. [...], ale już w XV stuleciu wchodzą w użycie zaimkowe formy żeńskie zam. nijakich: przyidą smiłowania twoje Wacł. 29 b, i to się stale utrzymuje od XVI wieku.