Historical dictionary
of grammatical terms online

wzór wzór odmiany

Language: polski

Quotations

Podział więc przyrodzony wzorów będzie następny: Wzór I. Na imiona męzkie o twardych spółgłoskach b, d, f, ł, m, n, p, r, s, t, w, z. [...] Wzór II. Także męskiego rodzaju na spółgłoski miękkie i zmiękczone [...] III. Żeńskiego rodzaju kończących się na a [...] IV. podobnych jak w poprzednim wzorze [....] V. Rodzaju żeńskiego na c, cz, l... [...] VI. Na imiona rodzaju nijakiego zywotne zakończenia ę. VII. Na też imiona podobnégoz poprzedzającému zakończenia, ale niezywotne. VIII. Imiona rodzaju nijakiego zakończonych na o s poprzedzającą twardą spółgłoską. IX. Imion rodzaju nijakiego zakończonych na o s poprzedzającemi spółgłoskami c, cz, ch, k lub e s poprzedzającemi miękkiemi lub zmiękczonemi spółgłoskami.

Niektórzy w imionach przymiotno-rzeczownych żonom po mężach dawanych, zakończają przypadek VII, l. m., na: ach, co już wyszczególniono we wzorach przypadkowania deklinacyi V.

Niepodobna mi tu przy wzorach umieszczać niezmierną moc wyrazów wszystkich, które zebrałem do każdego prawidła służących.

Tu szczególniej uważać trzeba na pierwiastki tego wzoru bardzo bogatego, w odmiany. Te pierwiastki, Bor, bior, czar, dar, zor, ozor, mir, mor, mur, nur, por, pur, gor, tor, twor, swar, żar, żer, ser, syr i t. d. przybierają głosówki rozmaite, tworzą 300 rzeczowników tutaj.

Ten wzór takoż zawiera blizko 300 rzeczowników składanych i pojedynczych, bardzo dobitnych i urozmaiconych a w użyciu i w wymowie bardzo łatwych dla każdego.

Klasa lepiéj: Gromada, Rzęd, Szereg, Wzór. (W każdym razie giermanizmem jest pisanie: A-klasa, I-klasa i t.d. Po polsku powinno się mówić: klasa A, klasa I i t.d.).

Wzory odmiany czasowników prawidłowych.

I. klasa: chamar wołać: [...].

Wyjątkowo odmienia się podług tego wzoru w liczbie pojed. także syn; ale VII przyp. liczby pojed. brzmi także w synie.

Wzory odmiany czasowników.

§ 115. Wzór I pleść, źródłosłów plet.

WZORY. — Niżej podane wzory uwydatnią lepiej powyższe objaśnienie:

Liczba pojedyńcza: (numero singular)

Przypadek 1-y — o campo — pole [...]