terminów gramatycznych online
forma imiesłowowa
- Koniugacja: ŁośFl/1923
- Koniugacja (Końcowki osobowe, System koniugacyjny...Aoryst. Imperfekt ... Strona bierna. Inne formy złożone): Łoś III/1927
- O Słowie: Malin/1869
Cytaty
Do tego rzędu náleżą także formy jimiesłowowe od słów pojedynczych nijakich z jednozgłoskowym temátem kończącym się na a […].
[...] Jimiesłów bierny bez pojimka s końcówką rodzaju nijakiego o jest w dzisiejszéj polszczyznie jedyną formą tak zwanego w łacinie słowa składającego (verbum deponens), to jest pozbywającego się znaczeniá biernego i przybierającego znaczenie czynne słowa nieosobistego na wzór łacińskich jimiesłowów [...]. Takowe formy jimiesłowowe na o ze znaczeniem czynnym urábiać się według potrzeby mogą i od słów nijakich, z wyjątkiem jednakże słów poczynających urobionych pogłosem e [...]. Gramatycy nasi przez wzgląd, że takowe wyrażeniá jimiesłowowe na obce języki tłumaczą się przez słowa nieosobiste, nazywają je słowami nieosobistemi i poniekąd słusznie.
Imiesłów czynny czasu teraźniejszego. § 75. Język prapolski miał imiesłów ten w dwojakiej formie: prostej i złożonej deklinacji. Deklinacja prosta (czyli imienna) była niegdyś kompletna, jaką znamy z języka starosłowiańskiego; polskie formy prócz normalnych swoich własnych cech fonetycznych miały jeszcze tę właściwość, że w N. sg. m. kończyły się zawsze na samogłoskę nosową, którą możemy dziś wymawiać jako ę lub jako ą (pewności w tym względzie nie mamy). Jeżeli wybierzemy ę, to forma ta imiesłowowa będzie miała brzmienie takie samo, jak 1. os. lp. czasu teraźniejszego.
Ta nowa końcówka osobowa jest ruchoma, t. j. może być dodawana nie do dawnej formy imiesłowowej, lecz do każdego innego członu zdania: jam to zrobił, toś ty zrobił, dzisiajeśmy to zrobili, do lasuśmy poszły [...].